Απέναντι στην «εκσυγχρονισμένη» υποβάθμιση των σπουδών μας αγωνιζόμαστε για το πανεπιστήμιο που έχουμε σήμερα ανάγκη!

Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων αποτελεί το «επόμενο βήμα» της πολιτικής που έχει εφαρμοστεί μέχρι τώρα. Με το πτυχίο να αποτελεί ακόμα «ένα προσόν» ανάμεσα σε πολλά, που θα «πουλιούνται και θα αγοράζονται», η εμφάνιση των ιδιωτικών πανεπιστημίων θα δώσει νέο χτύπημα στην αξία του.

Στο γενικευμένο, πια, «παζάρι πτυχίων» θα πλασάρονται εμπορεύματα-πτυχία όλων των ειδών και ποιότητας αφού θα ισχύει το… «ό,τι πληρώνεις παίρνεις».

Σε αυτό το έδαφος θα μεγαλώσει το διαρκές κυνήγι πανάκριβων μεταπτυχιακών και πιστοποιητικών. Μέσα σε αυτόν τον «ανταγωνισμό προσόντων», ο κάθε απόφοιτος θα προσπαθεί να διαμορφώσει το δικό του «ελκυστικό βιογραφικό». Οι απόφοιτοι θα αναγκάζονται να βάλουν ακόμα πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για να είναι «ανταγωνιστικοί».

Την ίδια στιγμή θα συνυπάρχουν 3ετή, 4ετή και 5ετή πτυχία. Πτυχία με τον ίδιο “τίτλο”, αλλά διαφορετικό επίπεδο. Πτυχία «λίγο απ΄ όλα», χωρίς καθορισμένο γνωστικό πεδίο. Όλα θα «αναγνωρίζονται», αλλά κανένα δεν θα κατοχυρώνει την πρόσβαση στο επάγγελμα. Σε αυτό το τοπίο θα δημιουργηθούν νέοι κόφτες και αυστηρές εξετάσεις για την απόκτηση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος.

Η μεγάλη αυτή κατηγοριοποίηση και ανταγωνισμός μεταξύ των αποφοίτων για μία θέση εργασίας, θα «παρασέρνει» τα δικαιώματα όλων των αποφοίτων προς τα κάτω, αφού θα δίνεται η δυνατότητα στους εργοδότες να εξασφαλίζουν ειδικευμένους εργαζόμενους σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας, με ικανότητες και γνώσεις, που θα καλύπτουν όσα χρειάζονται σε κάθε φάση, ώστε «να βγαίνει η δουλειά τους» στην πιο «συμφέρουσα τιμή».

Έτσι, ενώ υπάρχει ανάγκη για ένα πτυχίο ανά επιστημονικό αντικείμενο, που να εξασφαλίζει την γνώση κάθε επιστημονικού αντικειμένου, τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την εργασία σε αυτό, η κυβέρνηση προωθεί μια ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση του χαρακτήρα του πτυχίου.

Επιβεβαιώνεται, λοιπόν, ότι το ζητούμενο για το πτυχίο, δεν είναι η «σύνδεση με την αγορά εργασίας». Αυτή η σύνδεση υπάρχει και μάλιστα αποτελεί κεντρικό στόχο δεκάδων νόμων όλων των κυβερνήσεων. Το θέμα είναι «με ποια» οικονομία και για ποιο σκοπό. Έτσι, σήμερα, οδηγούμαστε σε μια «σύνδεση» κομμένη και ραμμένη στους εργοδότες και τους επενδυτές που θα πουλάνε όνειρα και θα εμπορεύονται πτυχία αμφιβόλου ποιότητας που, τελικά, υπονομεύουν την προσπάθεια χρόνων σπουδών όλων των φοιτητών.

Έτσι, δεν γεννιούνται νέες ευκαιρίες για τους φοιτητές, αλλά προστίθενται νέα εμπόδια για την πρόσβαση στο επάγγελμα με εφόδιο το πτυχίο!

Ας σκεφτούμε τι επικρατεί σήμερα. Οι «δωρεάν σπουδές» κοστίζουν πολύ ακριβά, αφού οι φοιτητές πληρώνουν για υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας, στέγαση, αναλώσιμα κτλ. Την ίδια ώρα μέσα στα ιδρύματα κάνουν πάρτυ τα επιχειρηματικά συμφέροντα που λυμαίνονται εκατομμύρια ευρώ και έχουν διαμορφώσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο ελέγχου της έρευνας και της δραστηριότητας των ιδρυμάτων.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως η συνύπαρξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα οδηγεί σε καλύτερες παροχές. Όμως, έχουμε πείρα. Η ύπαρξη ιδιωτικών νοσοκομείων δεν οδήγησε σε βελτίωση του δημόσιου συστήματος υγείας. Η  «απελευθέρωση της αγοράς» στον σιδηρόδρομο δεν έφερε ασφαλείς μεταφορές, αλλά πολύνεκρα εγκλήματα, όπως στα Τέμπη.

Έτσι και στην εκπαίδευση, αυτός ο ανταγωνισμός θα ενισχύσει την επιχειρηματική-κερδοσκοπική λειτουργία των δημόσιων Ιδρυμάτων. Θα συμπαρασύρει τα δημόσια πανεπιστήμια στην υποβάθμιση της ποιότητας και των παροχών για να εξοικονομούν χρήματα.

Αυτός ο ανταγωνισμός δεν θα αφορά το «ποιός θα προσφέρει ποιοτικότερες σπουδές», αλλά ποιο ίδρυμα θα επιβιώσει στο ακόμα πιο ασφυκτικό πλαίσιο.

Η κρατική χρηματοδότηση θα μειωθεί ακόμα περισσότερο στο όνομα των «ίσων ευκαιριών και του υγιούς ανταγωνισμού» μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών ΑΕΙ. Νέοι κόφτες θα εμφανιστούν για την πρόσβαση στα πανεπιστήμια, ώστε να δημιουργείται η απαραίτητη «πελατεία» για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, που αποτελεί το κίνητρο για τις αντίστοιχες επενδύσεις. Παράλληλα, θα οδηγηθούν σε κλείσιμο και συγχωνεύσεις τμήματα «χαμηλής ζήτησης» που δεν «πουλάνε» και, έτσι, δεν θα βρίσκουν χρηματοδότηση, αφήνοντας ελεύθερα νέα πεδία κερδοφορίας για τους επιχειρηματίες ενώ καθηγητές και προσωπικό θα αναζητούν καλύτερες απολαβές και δεν θα μένουν στα ιδρύματα που δεν μπορούν να τους προσφέρουν.

Σε αυτό το πλαίσιο, το πανεπιστήμιο οδηγείται στο να λειτουργεί με ίδια έσοδα, με ανταποδοτική λειτουργία, με τους φοιτητές να μετατρέπονται σε λεία, με βαθύτερη διασύνδεση με επιχειρηματίες-χορηγούς, με περικοπές, με την ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών και εργολαβίες, με ένταση της επιχειρηματικής δράσης των ίδιων των ιδρυμάτων, με μια παρασιτική-ανταγωνιστική λειτουργία μεταξύ ιδρυμάτων, τμημάτων με επίδικο την κρατική επιχορήγηση και τα ερευνητικά κονδύλια, αφήνοντας στο περιθώριο ακόμα και επιστημονικά και ακαδημαϊκά κριτήρια λειτουργίας.

Επίσης, ένα σημαντικό μέρος αυτών των εσόδων θα προέρχεται από την «πώληση ακαδημαϊκών προϊόντων», δηλαδή από την επιβολή διδάκτρων σε μεταπτυχιακά, επιμορφώσεις, ταχύρρυθμα προγράμματα, αλλά και σε ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα. Έτσι, για παράδειγμα, και οι υποδομές των πανεπιστημίων, αναπτύσσονται επιλεκτικά, ανάλογα τι μπορεί να κάνει «απόσβεση».

Τα διάφορα «αυστηρά κριτήρια», που επικαλείται ως δικλίδα ασφαλείας της ποιότητας των σπουδών, αποτελούν το πιο σύντομο ανέκδοτο. 

Το παραμύθι πως «το κράτος θα ελέγξει την αγορά»  είναι χιλιοπαιγμένο και με χωρίς αποτέλεσμα. Έτσι και με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, μοναδικό κριτήριο θα είναι τα κέρδη και η προσέλκυση πελατών, όπως συμβαίνει σε κάθε εταιρία. Όσο περισσότερο «πουλάει» το εμπόρευμα τόσο πιο «άριστο» θα το βρίσκουν οι κυβερνήσεις! Δίπλα στα πανάκριβα κολέγια για την οικονομική ελίτ, θα υπάρχουν και τα κολέγια «φούφουτος» για τους φτωχότερους. 

Παράλληλα, αρκεί να σκεφτεί κάποιος ότι προβλέπεται τα προγράμματα σπουδών και τα πτυχία να τα πιστοποιούν οι μητρικές εταιρίες (δηλαδή τα ξένα πανεπιστήμια), ενώ τους όρους εισδοχής και αξιολόγησης των φοιτητών τα ίδια τα κολέγια. Σε αυτό το έδαφος η εξαγορά βαθμών και πτυχίων είναι φυσικό επακόλουθο της επιχειρηματικής-κερδοσκοπικής λειτουργίας τέτοιων ιδρυμάτων.

Τελικά, τα «αυστηρά κριτήρια» είναι στάχτη στα μάτια για να αποδεχτούμε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Έτσι, είναι δεδομένο ότι θα δούμε πολλά «πειράματα» σε τμήματα και σχολές, στο όνομα των κριτηρίων της «σύνδεσης με τις ανάγκες της αγοράς» και της «βιωσιμότητάς» τους. Δεν θα μας έκανε εντύπωση να δούμε στις σχολές Ιστορίας-Αρχαιολογίας μαθήματα τουριστικού management, στο πλαίσιο της «σύνδεσης με την αγορά» του αρχαιολογικού τουρισμού.

Όταν όλα κρίνονται με βάση την κερδοφορία, εξηγούνται και διάφορα «παράλογα» στην προπαγάνδα κυβερνητικών και άλλων παραγόντων. Για παράδειγμα, από τη μία να εντοπίζουν «υπερπληθώρα δικηγόρων», όταν αρνήθηκαν πριν λίγα χρόνια την ίδρυση νέας Νομικής σχολής, ενώ από την άλλη να χαιρετίζουν την ίδρυση Νομικής από ιδιώτες. Να καταργούνται στο νομοσχέδιο τα 36 τμημάτων που δεν λειτούργησαν ποτέ, δύο τμήματα λογοθεραπείας, δύο διαιτολογίας και ένα φυσικοθεραπείας, την ώρα που το «Μητροπολιτικό Κολέγιο» σκοπεύει να «καλύψει» τα συγκεκριμένα αντικείμενα, δηλώνοντας ότι θα αναβαθμιστεί σε πανεπιστήμιο.

Η υποκρισία ξεχειλίζει όταν υποστηρίζουν ότι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα μπορούν να σπουδάσουν περισσότεροι νέοι στην Ελλάδα και δεν θα φεύγουν στο εξωτερικό!

Αυτοί που υπηρέτησαν την πολιτική που αποκλείει χιλιάδες μαθητές από την πρόσβαση στα Πανεπιστήμια με την ελάχιστη βάση εισαγωγής και που οδηγεί χιλιάδες να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους για οικονομικούς λόγους ή ελλείψει επαγγελματικής προοπτικής δεν ενδιαφέρονται για τους φοιτητές...

Αντίθετα  ενδιαφέρονται για το πορτοφόλι τους, με μια αισχρή λογική που καταλήγει στο ότι πρέπει να τους ξεζουμίζουν οι ντόπιοι κολεγιάρχες αντί των ξένων!

...τη διαχρονική πολιτική των κομμάτων που κυβέρνησαν τη χώρα.

Όλα τα κόμματα του συστήματος, ασχέτως των επιμέρους παρατηρήσεων τους (π.χ. να υπάρξει «έλεγχος και αξιολόγηση» των μη κρατικών πανεπιστημίων, χαρακτηρίζοντάς τα έως και «μη κερδοσκοπικά»!) έχουν τεράστιες ευθύνες αφού στήριξαν τον ίδιο δρόμο της πολιτικής της ΕΕ που έχει ως «προορισμό» την ίδρυση και ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι, ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς λειτουργίας του κάθε ιδρύματος, η ουσία βρίσκεται στο «για ποιον λειτουργεί το πανεπιστήμιο», ποιοι όροι και ποια κριτήρια είναι αυτά που καθορίζουν την κάθε κατεύθυνση.

Υπάρχουν δύο δρόμοι για το πανεπιστήμιο. Ο ένας εφαρμόζεται χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις και μας έφερε στη σημερινή κατάσταση. Δεν είναι εμμονή κάποιου υπουργού, αλλά στρατηγική επιλογή όλων των κομμάτων του συστήματος που απορρέει από τις δεσμεύσεις τους στον ΣΕΒ, στις Οδηγίες της ΕΕ, στο νέο υπερμνημόνιο (Ταμείο Ανάκαμψης), που περιλαμβάνει και την Παιδεία.

Απέναντι λοιπόν στο αδιέξοδο του σημερινού πανεπιστημίου-επιχείρηση και στην όποια χειρότερη εκδοχή του, βάζουμε μπροστά τις δικές μας ανάγκες, αντιπαραθέτουμε το πανεπιστήμιο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων της εποχής μας!

Βασική προϋπόθεση είναι να βαδίσουμε στον δρόμο της ανατροπής της στρατηγικής του κεφαλαίου για τις σπουδές και τη ζωή μας.

Σε αυτή την πρόταση αποκτούν το αληθινό τους νόημα διάφορες λέξεις που «κακοποιούνται» από την κυβέρνηση για να κρύψει την αντιδραστική πολιτική της.

Έτσι…

Πραγματικά ελεύθερο για τους φοιτητές είναι ένα πανεπιστήμιο πραγματικά δηµόσιο και δωρεάν, που θα στηρίζει ολόπλευρα τις νέες και τους νέους στις σπουδές τους. Κόντρα στην πολιτική που τους αφήνει αβοήθητους στην προσπάθειά τους να σπουδάσουν και ορθώνει νέους ταξικούς φραγμούς.

Πραγματικά σύγχρονες και αναβαθμισμένες είναι οι σπουδές που παρέχουν ενιαία επιστημονική μόρφωση και επαγγελματική ειδίκευση, που εξασφαλίζουν ένα πτυχίο με όλα τα αναγκαία εφόδια και μοναδική προϋπόθεση για την άσκηση του επαγγέλματος. Κόντρα στο «παζάρι πτυχίων» πολλών ταχυτήτων και της αντικατάστασής τους µε προσόντα.

Πραγματικά δίκαιο είναι να επιλέγεται η σχολή με βάση το ενδιαφέρον των φοιτητών και σε συνάρτηση με τις κοινωνικές ανάγκες, με μια ενιαία διαδικασία και κανόνες και όχι με βάση την τσέπη του καθένα.

Πραγματικά καινοτόμο και αληθινός «εκσυγχρονισμός» είναι να αναπτύσσεται η επιστήμη και η έρευνα, ο σχεδιασμός των αποφοίτων που είναι αναγκαίοι για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών και όχι να εγκλωβίζεται στις επιχειρηματικές επιδιώξεις και τα κέρδη των λίγων.

Μέσα από τους φοιτητικούς συλλόγους, κάνουμε δική μας υπόθεση την υπεράσπιση των σπουδών και των δικαιωμάτων μας. Υψώνουμε κίνημα εναντίωσης στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης. Αγωνιζόμαστε για το «Πανεπιστήμιο που έχουμε ανάγκη σήμερα»!