Σαν σήμερα έφυγε από την ζωή ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης:«Είμαστε εμείς που δεν έχουμε τίποτα κι ερχόμαστε να πάρουμε τον κόσμο…»

Σάβ, Οκτ 30, 2021
Thumb_Politismos_Leibaditis

Όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε συναντήσει στίχους του Τάσου Λειβαδίτη γραμμένους σε τοίχους, σε θρανία, πάνω σε σχολικές τσάντες… Κάποιοι -χωρίς ίσως να το ξέρουμε- έχουμε σιγοτραγουδήσει στίχους του, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Σε ένα κείμενο που δημοσιεύθηκε στο φύλλο του Οκτώβρη του 2018, με αφορμή τα 30 χρόνια από τον θάνατο του, ο "Οδηγητής" έδωσε μια μικρή γεύση από το πλούσιο έργο του…

«Δεν δικάζομαι για κανένα συγκεκριμένο αδίκημα, αλλά γι’ αυτήν την ίδια την ποιητική μου ιδιότητα…»

Ο Τάσος Λειβαδίτης από πολύ νεαρή ηλικία, από το Γυμνάσιο, ασχολήθηκε με την ποίηση. Την τετραετία 1948-1952 εξορίστηκε μαζί με άλλους κομμουνιστές και αγωνιστές στο Μούδρο, τον Άη Στράτη και τη Μακρόνησο. Άφησε το στίγμα του παλεύοντας μέσα από τις γραμμές της ΕΑΜικής Αντίστασης, καθώς ανήκε σε ομάδα της ΕΠΟΝ. Την περίοδο της πάλης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (1946-1949) εξορίστηκε και δικάστηκε, γιατί ένα ποιητικό του έργο θεωρήθηκε επικίνδυνο, αλλά τελικά αθωώθηκε. Το 1953 δημοσιεύει το “Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου”, για το οποίο του απονέμεται το πρώτο βραβείο ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Βαρσοβία. Το βιβλίο αργότερα κατασχέθηκε, λόγω του φιλειρηνικού περιεχομένου του και ο ποιητής θα δικαστεί. Στο εδώλιο διατυπώνει τον σκοπό της τέχνης, συγκινεί τους ακροατές και τελικά αθωώνεται. Ανήκει σε εκείνους τους ποιητές, που αμφισβήτησαν και εναντιώθηκαν στην αστική ιδεολογία καθώς υπερασπίστηκε το δίκιο της εργατικής τάξης…

Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας…

Τα κύρια θέματα στην ποίησή του, ο Τάσος Λειβαδίτης, τα αντλούσε από τα καθημερινά περιστατικά της ζωής, τα συναισθήματα και τις ψυχικές αντιδράσεις των συντρόφων του. Θυμάται με κάθε λεπτομέρεια τις μέρες και τις ώρες της εξορίας, έχουν ριζωθεί βαθιά μέσα στην καρδιά του… Η ποιητική εξομολόγηση με τη μορφή μιας επιστολής ήταν φυσικό να χρησιμοποιηθεί από τους εξόριστους και φυλακισμένους ποιητές. Σ’ αυτήν προσφεύγει και ο Λειβαδίτης στο ποίημα “Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας” (1952), όπου η εξιστόρηση γίνεται μέσα από αναφορές στο πρόσωπο της Αγαπημένης. Μια στιγμή πλάι της ήταν μια ζωή… «Στην πιο μικρή στιγμή μαζί σου, έζησα όλη τη ζωή». Με τον τρόπο αυτό διευρύνονται τα χρονικά περιθώρια, το θέμα αναπτύσσεται με αναδρομές στο παρελθόν, όσο και με επικλήσεις στο μέλλον που προβάλλει αχνά στον ορίζοντα… Ο ποιητής παρ’ όλες τις συμφορές και τους κατα-
τρεγμούς που βρήκαν αυτόν και χιλιάδες άλλους, δε λυγίζει και δε χάνει το ηθικό του… Σ’ ένα από τα μετέπειτα ποιήματά του (“Σε περιμένω παντού”) βρίσκουμε ξανά το νόημα του ποιήματος “Αυτό το αστέρι είναι για όλους”. Μετά την υπόθεση: «Αν μου χάριζαν όλη την αιωνιότητα χωρίς εσένα - εγώ θα προτιμούσα μια μικρή στιγμή πλάι σου», ακούμε πάλι: «Εμείς πάντα το ξέραμε - πως δεν χωρά-ει μέσα στους τέσσερις τοίχους το μεγάλο μας όνειρο», σε μια χώρα, που στα πλάγια των δρόμων «κοιμούνται οι σκοτωμένοι του αγώνα μας», δεν έχει ο ποιητής και όσοι μοιράζουν τη ζωή μαζί του άλλο δρόμο να πάνε παρά εκεί…
«…που οι φαμίλιες μοιράζονται ένα ψωμί στα οχτώ
εκεί που κατρακυλάει ο μεγάλος ίσκιος
των ντουφεκισμένων
σ’ όποιο μέρος της γης
σ’ όποια ώρα
εκεί που πολεμάν και πεθαίνουν οι άνθρωποι
για έναν καινούριο κόσμο.
Εκεί-
θα σε περιμένω».

Ηχηρή κραυγή ενάντια στον πόλεμο…

Ο Λειβαδίτης στο ποίημά του “Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου” στέλνει δυναμικό μήνυμα ενάντια στη βαρβαρότητα, τον πόλεμο, την εκμετάλλευση. Απευθύνει κάλεσμα σε όλους τους καταπιεσμένους, σε όλους όσοι παράγουν τον πλούτο, αλλά τον καρπώνονται λίγοι κηφήνες να ξεσηκωθούν και να “σαρώσουν” τους εκμεταλλευτές:
«Ο άνεμος σκίζει τα σύννεφα
και πάνω σ’ αυτά τα κουρελιασμένα πλήθη
πέφτει ξαφνικά ένας καταρράχτης φως
είμαστε εμείς που χτίζουμε τις πολιτείες
και δεν έχουμε σπίτι,
εμείς που ζυμώνουμε και δεν έχουμε ψωμί,
εμείς που βγάζουμε το κάρβουνο και κρυώνουμε
είμαστε εμείς που δεν έχουμε τίποτα
κι ερχόμαστε να πάρουμε τον κόσμο…»
Στην “Καντάτα” του, ο Λειβαδίτης, συνεχίζει στην ίδια πορεία. Ο άνθρωπος με το κασκέτο δείχνει πως ο ποιητής δίνεται ολόκληρος για την ευτυχία των ανθρώπων. Ξεσκεπάζει την καπιταλιστική κοινωνία και οραματίζεται τη νέα ζωή, τον νέο κόσμο που ανατέλλει…
«Γιατί, αλήθεια, φίλοι μου, πέστε μου,
τι άλλο είναι, λοιπόν,
η παντοδυναμία
απ’ την απέραντη τούτη δίψα.
Να ‘σαι τόσο πρόσκαιρος,
και να κάνεις όνειρα
τόσο αιώνια!»