140 χρόνια από τη γέννηση του Πάμπλο Πικάσο:"Κανένας πίνακας δε δημιουργήθηκε για να διακοσμεί σπίτια. Είναι ένα εργαλείο πολέμου"

140 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη γέννηση του σπουδαίου Ισπανού ζωγράφου και γλύ­πτη Πάμπλο Πικάσο, ενός από τους πιο διάσημους εικαστικούς του 20^ου αιώνα για το πλού­σιο και ρηξικέλευθο έργο του, που επηρέασε τη μοντέρνα τέχνη παγκοσμίως, αλλά και ενός από τους καλλιτέχνες που ανοιχτά συστρατεύθηκε με το κομμουνιστικό κίνημα.

Γεννημένος το 1881 στην Μάλαγα της Ισπανίας, μαθήτευσε πλάι στον πατέρα του, που ήταν καθηγητής σχεδίου. Σπούδασε στην Ακαδημία Τεχνών της Βαρκελώνης και στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών της Μαδρίτης. Το 1900 επισκέφθηκε το Παρίσι, την καλλιτεχνική μητρόπολη του κόσμου, γεγονός που τον μύησε στην τέχνη του παρελθόντος και επηρέασε τη δημιουργία του.

Η αυτοκτονία ενός αδελφικού του φίλου το 1901 στιγμάτισε τον Πικάσο, ο οποίος άρχισε να χρησιμοποιεί αποκλειστικά το μπλε χρώμα για τις συνθέσεις του, έως το 1904, σηματοδοτώντας την λεγόμενη «Μπλε Περίοδο». Τα θέματα του αναπαριστούν ζητιάνους, γέρους, φυλακισμένες γυναίκες με τα βρέφη τους και κάθε είδους απόκληρους. Από το 1904 και εξής, κυρίαρχο χρώμα στις συνθέσεις του έγινε το ροζ και το προεξέχον θέμα ήταν οι σαλτιμπάγκοι και οι άνθρωποι του τσίρκου. Παρόλο που ήξερε καλά πώς να ζωγραφίζει με τον ακαδημαϊκό, νατουραλιστικό τρόπο, εκείνος επέλεξε τον -ανεξερεύνητο για την εποχή- δρόμο των μορφικών πειραματισμών.

Οι πειραματισμοί του τον οδήγησαν στην χρήση έντονων και αναπάντεχων χρωματικών συνδυα­σμών. Ανέπτυξε το ρεύμα λεγόμενου «αναλυτικού κυβισμού», κατά τον οποίο οι μορφές αναλύονται σε γεωμετρικά σχήματα- σε μία προσπάθεια να ξεφύγουν από τις παραδοσιακές φόρμες. Έτσι, χρησιμοποιούσε διάφορες τεχνικές, όπως το κολάζ, και αντλούσε επιρροές από την τέχνη αρχαίων ή ιθαγενών πολιτισμών. Ασχολήθηκε επίσης με τη χαρακτική, τη γλυπτική και την κεραμική.

Ο Πικάσο έμεινε στην ιστορία κυρίως επειδή στάθηκε στο πλευρό των αδικημένων. Τάχθηκε κατά του πολέμου, πολέμησε τον φασισμό, υποστηρίζοντας την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης. Το 1944 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας. «Πήγα στο Κομμουνιστικό Κόμμα όπως πάει κανείς στην πηγή. Θα είμαι πια με τους δύστυχους ανθρώπους, στο δρόμο. Τούτα τα χρόνια της τρομερής καταπίεσης μού έδειξαν πως πρέπει ν’ αγωνιστώ, όχι μόνο με την τέχνη μου, αλλά και με όλο μου το είναι... Προσχώρησα στο Κομμουνιστικό Κόμμα χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, γιατί μέσα μου ήμουν πάντα μαζί του (…) Αν δεν είχα προσχωρήσει ακόμα ήταν επειδή πίστευα πως το έργο μου και η συναισθηματική μου συμμετοχή αρκούσαν, αλλά στην ουσία ήταν ήδη και δικό μου κόμμα. Μήπως αυτό δεν είναι που δούλεψε περισσότερο για να γνωρίσει και να φτιάξει τον κόσμο, για να δώσει μεγαλύτερη γνώση στους ανθρώπους του σήμερα και του χτες, να τους κάνει πιο ελεύθερους, πιο ευτυχισμένους;», έλεγε.

Το ριζοσπαστικό περιεχόμενο του έργου του ενόχλησε την αστική τάξη, η οποία έχυσε τόνους μελάνι, για να συσκοτίσει την στράτευσή του.

Ο Πικάσο πίστευε ότι ο καλλιτέχνης, είτε συνειδητά είτε όχι, στρατεύεται, τόσο με τη στάση του, όσο και με το έργο του. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε: «Τι θαρρείτε πως είναι ο καλλιτέχνης; Ένας ηλίθιος, που έχει μονάχα μάτια αν είναι ζωγράφος, αυτιά αν είναι μουσικός, και μια λύρα σ’ όλα τα πατώματα της καρδιάς αν είναι ποιητής (…); Αντίθετα, είναι ταυτόχρονα πολιτικός άνθρωπος, αγρυπνεί αδιάκοπα μπροστά στα θλιβερά, φλέγοντα ή ευχάριστα γεγονότα όλου του κόσμου, και σχηματίζει ολοκληρωμένα την εικόνα του. Πώς θα ‘ταν δυνατό ν’ αδιαφορεί για τους άλλους ανθρώπους και, εν ονόματι αυτής της αριστοκρατικής αδιαφορίας, να αποσπάται από τη ζωή που δημιουργούν οι άλλοι με τόσους κόπους; Κανένας πίνακας δε δημιουργήθηκε για να διακοσμεί σπίτια. Είναι ένα εργαλείο πολέμου για επίθεση αλλά και για άμυνα εναντίον του εχθρού.».