Κάτω τα χέρια από το ΚΕΘΕΑ!

Η εξάρτηση είναι τα «απόνερα» ενός συστήματος που σαπίζει. Προκύπτει από την φτώχεια, την ανεργία, την ανασφάλεια, τους πολέμους, την προσφυγιά, τον αποκλεισμό του λαού και της νεολαίας από την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό. Προκύπτει από τις διαπροσωπικές σχέσεις που μαθαίνει να δημιουργεί ένας άνθρωπος από τα γεννοφάσκια του, όπου ο ανταγωνισμός και ο ατομικός δρόμος κυριαρχούν. Με λίγα λόγια, η εξάρτηση είναι φαινόμενο κοινωνικό, γιατί τα αίτιά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις. Το καπιταλιστικό σύστημα προδιαγράφει όλες τις πτυχές της ζωής ενός νέου ανθρώπου που μπορεί να τον οδηγήσουν στις ουσίες, στην εξάρτηση.

Το φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης το γεννά ο καπιταλισμός και ταυτόχρονα το συντηρεί για να μπορεί να εξασφαλίζει την επιβίωσή του. Προσφέρει τις ουσίες ως τρόπο ζωής για τη νεολαία, τόσο ως εμπόρευμα που φέρνει αμύθητα κέρδη, αλλά και ως μέσο κοινωνικής χειραγώγησης, ως στοιχείο καταστολής, που «φτιάχνει» συνειδήσεις βολικές, ανθρώπους που διαφορετικά θα απαιτούσαν την ζωή που τους αξίζει.

Αυτό είναι που προσπαθεί να αποκρύψει με κάθε τρόπο η αστική πολιτική. Γι’ αυτό ιατρικοποιεί το φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης, προωθεί τα προγράμματα υποκατάστασης και ανάγει τη «μείωση βλάβης» ως αποκλειστικό σκοπό της θεραπείας. Γι’ αυτό χτυπά εδώ και χρόνια το ΚΕΘΕΑ, που είναι το μεγαλύτερο δίκτυο στεγνών προγραμμάτων απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα. Γιατί η ίδια η φιλοσοφία και τα θεραπευτικά αποτελέσματα αυτών των προγραμμάτων «χαλάνε τη σούπα» όσων παρουσιάζουν το χρήστη άρρωστο, μοναδικό υπεύθυνο για την εξάρτησή του, χωρίς ελπίδα να θεραπευτεί, να ζήσει μία ζωή ολόκληρη μακριά από ουσίες και να συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία.

Η κυβέρνηση υποβαθμίζει -έως και καταργεί- τη θεραπευτική φιλοσοφία του ΚΕΘΕΑ, χτυπώντας εξ ολοκλήρου το χαρακτήρα του, ως φυσική συνέπεια της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που κατάργησε το αυτοδιοίκητο. Ανάγει τη «μείωση βλάβης» σε κεντρικό σκοπό των θεραπευτικών προγραμμάτων, ρίχνοντας το βάρος στη διαχείριση, άρα και συντήρηση του προβλήματος, που κοστίζει φθηνότερα από την πλήρη απεξάρτηση και επανένταξη των εξαρτημένων, ενώ παράλληλα στρώνει με αυτό τον τρόπο το δρόμο για τον απόλυτο συμβιβασμό με το φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης.

Το νέο οργανόγραμμα προβλέπει επίσης τη συγχώνευση μονάδων του ΚΕΘΕΑ, πάντα στην λογική «κόστους-οφέλους». Οι θεραπευτικές κοινότητες, η καρδιά της θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ με το νέο οργανόγραμμα τίθενται στο περιθώριο, υποβαθμίζονται ή συγχωνεύονται με άλλες φάσεις θεραπείας.

Ταυτόχρονα, το νέο  οργανόγραμμα συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες σε ένα διορισμένο ΔΣ, ώστε η εκάστοτε κυβέρνηση να «λύνει και να δένει» στα εσωτερικά του φορέα, για να προχωρούν ευκολότερα τα σχέδιά της, πλάι με την προκλητική κατάργηση όλων των συλλογικών οργάνων και της συμμετοχικότητας στη λήψη αποφάσεων, που τόσα χρόνια ήταν βασικός άξονας της θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ.

Τελικά, η αλλοίωση του χαρακτήρα και της θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ είναι συνολική επίθεση στα «στεγνά» προγράμματα, στην κατεύθυνση της πολιτικής της ΕΕ. Το χτύπημα στο δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα των υπηρεσιών απεξάρτησης πιθανά να συνοδευτεί στο μέλλον με ιδιωτικοποίηση μέρους των υπηρεσιών του, για να γίνει η απεξάρτηση ακόμα ένα πεδίο κερδοφορίας στις πλάτες των εξαρτημένων, των οικογενειών τους, ολόκληρου του λαού.

Το χτύπημα στο ΚΕΘΕΑ και τα «στεγνά» προγράμματα απεξάρτησης έχει μακρά ιστορία…

Η απαράδεκτη παρέμβαση της κυβέρνησης της ΝΔ γίνεται στην κατεύθυνση της πιστής εφαρμογής της πολιτικής της ΕΕ για τα ναρκωτικά που υποβαθμίζει τα «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα και την πρόληψη, ανοίγει «Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης», προωθεί τη νομιμοποίηση της κάνναβης. Κατευθύνσεις που πιστά ακολούθησαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, με κοινό χαρακτηριστικό την πολύπλευρη προσπάθεια να συμβιβαστεί ο λαός και η νεολαία με το φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης.

Μαζί με αυτήν, όλες οι κυβερνήσεις διαχρονικά άφησαν το ΚΕΘΕΑ ξεκρέμαστο, υποστελεχωμένο, να στηρίζεται σε ληξιπρόθεσμα προγράμματα ΕΣΠΑ, με αποτέλεσμα μονάδες να ανοίγουν και να κλείνουν, ανακυκλώσιμους εργαζόμενους, κατάχρηση του εθελοντισμού για την κάλυψη κενών προκειμένου να μη γίνονται προσλήψεις, διαρκή υποβάθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων που είχαν συνέπεια και στο ίδιο το θεραπευτικό έργο κ.ά.

• To 2003 η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με σχέδιο νόμου επιχειρεί την κατάλυση της αυτονομίας της θεραπευτικής κοινότητας του ΚΕΘΕΑ.
• Οι κρατικοί προϋπολογισμοί έως το 2004 (πολύ πριν την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης) μείωσαν τα κονδύλια για την απεξάρτηση και την πρόληψη κατά 40%.
• Το 2005, με προεδρικό διάταγμα της ΝΔ, κομμάτι της απεξάρτησης αναλαμβάνουν ιδιώτες και ΜΚΟ.
• Με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης της ΝΔ για τα ναρκωτικά του 2008 προτείνεται η σύνδεση των “στεγνών” προγραμμάτων με τα προγράμματα μεθαδόνης.
• Ο νόμος 4139/2013 που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ επικύρωσε την ιδιωτικοποίηση της πρόληψης και της θεραπείας.

Η απεξάρτηση είναι μακρά διαδικασία, δύσκολη, γιατί οδηγεί στην πλήρη κοινωνική επανένταξη, βοηθά τον εξαρτημένο να δομήσει μία νέα προσωπικότητα, να φτιάξει νέες ανθρώπινες σχέσεις, νέα ζωή. Χρειάζεται προσωπικό, επαρκές και μόνιμο, για να εκπαιδευτεί σωστά, να επενδύσει στη δουλειά του, να κάνει σχέση διάρκειας με τους θεραπευόμενους, να είναι ΕΚΕΙ. Χρειάζεται υποδομές ικανές να υποδεχθούν, να γίνουν το σπίτι χιλιάδων ανθρώπων που χτυπούν την πόρτα του ΚΕΘΕΑ για να ζητήσουν βοήθεια. Όλα αυτά αντιμετωπίζονται ως κόστος, όπως σχεδόν όλες οι ανάγκες του λαού και της νεολαίας, στην εκπαίδευση, την υγεία κ.λπ. Γι’ αυτό το σύστημα, κάθε άνθρωπος που αναζητά τη λύση στη συλλογικότητα, που ονειρεύεται και διεκδικεί ζωή με δικαιώματα, είναι …βαρίδι! Γι’ αυτό και το χτύπημα στην απεξάρτηση είναι ακόμα μία προσπάθεια να ξεμπερδέψουν με τη νέα γενιά που ονειρεύεται, παλεύει, διεκδικεί ζωή με δικαιώματα.

Το ΚΕΘΕΑ έχει δώσει «δείγματα γραφής», για να «ξεμάθουν» χιλιάδες άνθρωποι συμπεριφορές και αξίες του κόσμου των ναρκωτικών, της «πιάτσας». Αξίες, τελικά, του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Του ανταγωνισμού, της λογικής «ο θάνατός σου η ζωή μου», της αδικίας, της κοινωνίας που ο ατομικός δρόμος προβάλλεται ως «ουσία». Αυτή, που βασιλεύει στους χώρους δουλειάς, διδάσκεται στις αίθουσες των σχολείων και των πανεπιστημίων.

Το ΚΕΘΕΑ ήταν εκεί για να θεραπεύσει, γιατί είχε «χρέος τη ζωή»... Δικό μας χρέος να συνεχίσει το έργο του όσο υπάρχει ανάγκη. Μα πάνω απ’ όλα να ανοίξουμε το δρόμο για να απαλλαγούμε από τις αιτίες που γεννούν τη χρήση και την εξάρτηση, για μια νέα κοινωνία που τα ναρκωτικά δεν θα έχουν θέση.

Σταυρούλα Φουντά,

μέλος της Επιτροπής Κατά των Ναρκωτικών του ΚΣ της ΚΝΕ -

Θεραπεύτρια στο ΚΕΘΕΑ - Αριάδνη