Σήμερα συμπληρώνονται 56 χρόνια από την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα.
Το κείμενο που ακολουθεί ήταν ενταγμένο σε πολυσέλιδο αφιέρωμα του Οδηγητή με θέμα την πάλη της νεολαίας ενάντια στην χούντα και δημοσιεύτηκε τον Απρίλη του 2017.
Κατά τη διάρκεια της χούντας, αλλά στην πραγματικότητα και σε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες, υπήρξε και τμήμα της νεολαίας που βρέθηκε σε τόπους εξορίας και σε φυλακές. Εκεί γράφτηκαν οι μεγαλύτερες στιγμές ηρωισμού από χιλιάδες κομμουνιστές και πρωτοπόρους αγωνιστές.
Οι αγωνιστές την περίοδο της δικτατορίας αντιμετώπισαν εκτεταμένες διώξεις από το καθεστώς. Στις φυλακές και τις εξορίες η χούντα ζήταγε δηλώσεις μετανοίας με σκοπό να τσακίσει και να εξουθενώσει ηθικά καθέναν που έπεφτε στα χέρια της, μέχρι και να τον μετατρέψει σε όργανό της. Είναι διδακτικά τα παραδείγματα της στάσης των κομμουνιστών. Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση, επεδίωκαν να κρατούν σταθερά επαφή με τις εξελίξεις και επικοινωνία με την Οργάνωση με κάθε δυνατό τρόπο, κυκλοφορούσαν ακόμα και Τύπο, όπως το περιοδικό Νέα Φρουρά στις φυλακές του Κορυδαλλού. Δεν είναι λίγες οι φορές που μέλη και στελέχη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, του ΠΑΜ, μέσα στο δικαστήριο από κατηγορούμενοι μετατρέπονταν σε κατήγοροι του καθεστώτος, ξεσκέπαζαν τα εγκλήματα της χούντας. Φωτεινά είναι και τα παραδείγματα ακόμα και νέων παιδιών 18-20 χρονών, που βγήκαν νικητές απέναντι στον ανακριτή-βασανιστή με αντοχή και πείσμα που πήγαζε από την ιδεολογία τους, την ακλόνητη πίστη τους στην τελική νίκη.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά έργα της περιόδου είχαν ως πηγή έμπνευσης ή αφορμή ακριβώς αυτόν τον τιτάνιο αγώνα (π.χ. έργα Ρίτσου, Θεοδωράκη, Τάσσου, Κατράκη, Καζάκου κ.ά.). Αντίστοιχα, η ΚΝΕ κατέβαλε μεγάλη εκδοτική προσπάθεια, και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας τύπωσε μια σειρά μπροσούρες με οργανωτικό (π.χ.“Βασικοί κανόνες συνωμοτικότητας και επαγρύπνησης”), ιστορικό (“ΟΚΝΕ-Λενινιστικό μαχητικό σχολείο νέων”) περιεχόμενο, ενώ εξέδιδε Πληροφοριακά Δελτία (περιοδικό με ποικίλο περιεχόμενο) και έγινε σοβαρή προσπάθεια για τη διάδοση του μαρξιστικού βιβλίου.
Τα τσιράκια του συστήματος…
Η χούντα δεν παρέλειψε να κάνει προσπάθειες για οργάνωση φασιστικής νεολαίας μαθητών στα πρότυπα της ΕΟΝ του Μεταξά. Απέναντί της στάθηκε η ΚΝΕ αναπτύσσοντας σταθερό μέτωπο ενάντια σε αυτήν την προσπάθεια καθόλη τη διάρκεια της δικτατορίας. Πράγματι, οι οργανώσεις αυτές δεν έπιασαν βαθιές ρίζες στην ελληνική νεολαία. Διαβάζουμε στον “Οδηγητή” του Φλεβάρη 1970: «Νεολαίοι καταγγέλλουν ότι έχει συγκροτηθεί και δρα οργάνωση φασιστικής νεολαίας. Το αρχηγείο της στεγάζεται στον ΟΠΑΠ. Ο αρχηγός της είναι γνωστός με το ψευδώνυμο Λυκούργος. Η στρατολογία γίνεται από το γυμνάσιο και ιδιαίτερα από το Σώμα Αλκίμων που χρησιμοποιείται για καμουφλάζ. Στην οργάνωση δεν επιτρέπεται να μπαίνουν εργατικά παιδιά.(...) Σχηματίζονται ομάδες από 15 άτομα με τη συμμετοχή και αστυνομικών. Υπάρχει πλήρης συνεργασία και συντονισμός με τα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα. Η “δράσις” της φασιστικής νεολαίας περιλαμβάνει θεωρητικά μαθήματα (η άνοδος του Χίτλερ, οι λόγοι του Παπαδόπουλου) και πρακτική εξάσκηση (πυγμαχία, τζούντο, καράτε, σκοποβολή). Οπλισμός: σουγιάδες, γκλομπς. Τόποι ασκήσεων: τα νταμάρια της Πεντέλης και στου Συγγρού. Οι ομάδες έχουν ειδική αποστολή την παρακολούθηση και αναφορά στην αστυνομία κάθε συζήτησης, ενέργειας ή ατόμου που τους φαίνεται ύποπτο, κατά απόλυτη κρίση τους. (...) Ένα καθεστώς που δεν έχει καμία βάση ανάμεσα στο λαό δεν μπορεί, για να στηρίζεται στην εξουσία, παρά να χρησιμοποιεί όλες τις μορφές του εγκλήματος. Αλλά και η ελληνική νεολαία κι όλος ο ελληνικός λαός θα προχωρήσει σ’ όλες τις μορφές της πάλης για να το ανατρέψει. Και θα το ανατρέψει!»