Στέκι Πολιτισμού & Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ:«Όλοι του κόσμου οι λαοί...» θα συναντηθούν μέσα από τον χορό!

Εμμανουέλα, δασκάλα latin: Μέσα από τα μαθήματα θέλουμε να γνωριστούμε με νέα παιδιά, μαθητές, φοιτητές, νέους εργαζόμενους. Τους δίνουμε την ευκαιρία να μάθουν, να διασκεδάσουν, συμβάλλουμε κι εμείς ως δάσκαλοι στην πρόταση της ΚΝΕ για δημιουργικό ελεύθερο χρόνο, για πρόσβαση στον πολιτισμό.

Γιάννης, δάσκαλος παραδοσιακών χορών: Πρώτο μέλημά μας είναι να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με μία ευρεία γκάμα χορών της Ελλάδας και λίγο των ευρύτερων Βαλκανίων. Να αγαπήσουν και να κατανοήσουν στοιχεία του τόπου τους, να αγαπήσουν τον χορό και την παραδοσιακή μουσική, και φυσικά, όταν βρεθούν σε διάφορα γλέντια, στον ζωτικό τόπο του χορού δηλαδή, να μπορούν να χορέψουν και να τραγουδήσουν με άλλες παρέες!

Εμμανουέλα: Η ιστορία του χορού ξεκινά από τον πρώτο άνθρωπο που κατάφερε να ανάψει τη φωτιά! Με τα πρώτα –τυχαία, στην αρχή- χτυπήματα της πέτρας, ο προϊστορικός άνθρωπος κατάλαβε ότι μπορεί να φτιάξει τους δικούς του ρυθμούς και αργότερα τη δική του μουσική. Φυσικά, η εξέλιξη των χορών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, την εξέλιξη των μέσων εργασίας του ανθρώπου, τη δημιουργία των μουσικών οργάνων, τη γεωγραφική θέση κάθε χώρας, το κλίμα της, την περίοδο της ιστορικής εξέλιξης που δίνει και το περιεχόμενο της έκφρασης.

Γιάννης: Για τους παραδοσιακούς χορούς θα μπορούσαμε να πούμε, με κάπως αφαιρετικό τρόπο, ότι ήταν πάντα εκεί. Ο πρώτος άνθρωπος ανακαλύπτει τον ρυθμό και τη μουσική που πηγάζει από τη φύση κι αρχίζει να μιμείται. Αρχίζει να εκφράζεται μέσα από αυτό…

Αφροδίτη, δασκάλα latin: Οι χοροί είναι κώδικες επικοινωνίας των ανθρώπων. Αποτελούνται από ρυθμικούς κανόνες, ένα βασικό βήμα για να βοηθά την επικοινωνία των συμβαλλομένων μουσικών-χορευτών και χορευτικούς συνδυασμούς. Με τη γνώση αυτή προκύπτει αβίαστα και αρμονικά ο αυτοσχεδιασμός του χορευτή.

Εμμανουέλα: Η samba, για παράδειγμα, δημιουργήθηκε από τους σκλάβους στις φυτείες της Λατινικής Αμερικής. Οι σκλάβοι δούλευαν ασταμάτητα, κάτω από το μαστίγιο του επιστάτη. Ταυτόχρονα, τους απαγόρευαν τις δικές τους θρησκευτικές τελετές και τους επέβαλαν τον χριστιανισμό. Στον χορό τους, λοιπόν, έβρισκαν διέξοδο έθιμα και παραδόσεις της Αφρικής, ενώ αποτυπώνονται εκεί και στοιχεία της απάνθρωπης αντιμετώπισής τους από τους γαιοκτήμονες, της μάχης τους για επιβίωση.

Χριστίνα, δασκάλα flamenco: Το flamenco συνδέεται με την άφιξη των τσιγγάνων στην Ανδαλουσία της Ισπανίας γύρω στα 1425. Η Ανδαλουσία ήταν ένα εντυπωσιακό «δοχείο» πολλών διαφορετικών πολιτισμών! Το Μαυριτανικό τραγούδι, ο χορός με τα παλιά ινδικά συστήματα σημειογραφίας που έφεραν μαζί τους οι τσιγγάνοι, τα εβραϊκά τραγούδια της συναγωγής, ήταν σε ζωντανή αλληλεπίδραση. Όλοι αυτοί οι πολιτισμοί συντέθηκαν σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα ως flamenco!

Γιάννης: Ο χορός γίνεται, λοιπόν, η ομαδική έκφραση ενός ολόκληρου συνόλου. Ανά τις εποχές, μαζί με τη λαϊκή μουσική, μιλάει για τους πόνους, τις χαρές, έθιμα, τελετές και κάθε είδους ιστορίες των λαών. Ειδικά στην περιοχή των Βαλκανίων η αλληλεπίδραση των λαών είναι τεράστια. Στην Ελλάδα, που λειτουργούσε πάντοτε ως σταυροδρόμι πολιτισμών, θα παρατηρήσουμε ότι κυριολεκτικά είναι κάθε τόπος και διαφορετικές παραδόσεις.

Βάσια, δασκάλα flamenco: Το flamenco είναι ένας ιδιαίτερα εκφραστικός χορός. Είναι χαρακτηριστικός για τις κινήσεις των χεριών και τον ρυθμικό χτύπο των ποδιών, που δε βασίζονται σε κάποια χορογραφία, αλλά στον αυτοσχεδιασμό πάνω στον ρυθμό. Βασικά στοιχεία του είναι ο ήχος από τα πόδια των χορευτών και ο κοφτός βηματισμός τους. Ο χορευτής δημιουργεί ήχο ζωντανά, σε αλληλεπίδραση με τη μουσική και το τραγούδι. Υπάρχουν πάνω από 50 διαφορετικά είδη ρυθμών. Εμείς ξεκινάμε δείχνοντας τα βασικά βήματα, τη γλώσσα, μέσα από τα οποία ο μαθητής μπορεί να εξασκηθεί και να εκφραστεί. Από κει και πέρα υπάρχει πολύ μεγάλη ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας.

Γιάννης: Οι παραδοσιακοί χοροί δεν είναι μουσειακοί. Αφομοιώνουν νέες αισθητικές που προκύπτουν από νέες κοινωνικές συνήθειες. Σίγουρα υπάρχει εξέλιξη, που χρειάζεται να την παρακολουθούμε.

Εμμανουέλα: Στη σύγχρονη διδασκαλία των latin χορών επιδρά καθοριστικά η δίψα του κεφαλαίου για περισσότερο κέρδος. Συχνά απογυμνώνονται από το περιεχόμενό τους, από τις ρίζες τους, η κινησιολογία αισθητικοποιείται κ.λπ. Προβάλλεται προκλητικά το σώμα και ιδιαίτερα το γυναικείο, που απέχει πολύ από τον γνήσιο ερωτισμό που είναι φυσικά κι αυτό στοιχείο του χορού.

Αφροδίτη: Οι latin χοροί έχουν γίνει ένα ακριβό σπορ. Υπάρχουν ακαδημίες αθλητικού χορού, που στοχεύουν στη συμμετοχή σε διαγωνισμούς. Υπάρχουν σχολές κοινωνικού χορού, που διοργανώνουν πάρτι και φεστιβάλ, με τεράστιο κόστος συμμετοχής. Σε πολλά μέρη του κόσμου στήνονται σχολές πάνω στη βιομηχανία παραγωγής τουριστικού θεάματος. Από την άλλη, σχεδόν κανένα κράτος δεν έχει κρατικές σχολές, με χορευτές με εργασιακά δικαιώματα και επαρκείς απολαβές για να μπορούν να αναπτύσσουν την τέχνη τους απρόσκοπτα.

Γιάννης: Όταν μεταφέρουμε τον χορό  επάνω στην σκηνή, είναι λογικό να τον χορογραφούμε, να τον κάνουμε τέχνη, εφόσον πια η σχέση του με τον θεατή αλλάζει και μετατρέπεται σε θέαμα. Αν ο καλλιτέχνης σέβεται το κοινό, πρέπει να δίνει και ένα ωραίο θέαμα. Το πρόβλημα δεν είναι αν γίνεται θέαμα ο χορός, αλλά ποιο είναι το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα που το παράγει. Οι παραδοσιακοί χοροί, για παράδειγμα, στις χώρες τις ΕΣΣΔ και των ΛΔ, ήταν ένα εκπληκτικό θέαμα! Η διαφορά είναι ότι στον σοσιαλισμό προσφερόταν δωρεάν στον λαό, ενώ τώρα αποτελεί εμπόρευμα.

Εμμανουέλα: Αυτό που χρειάζεται είναι ένα σύστημα που στο επίκεντρο θα έχει τις ανάγκες του ανθρώπου, στο οποίο θα υπάρχει πρόσβαση στην τέχνη και τον πολιτισμό για όλους, ειδικά στα βασικά αναπτυξιακά στάδια των παιδιών! Στον σοσιαλισμό – κομμουνισμό ο χορός θα αναπτυχθεί και θα εξελιχθεί, συνδυάζοντας την παράδοση με τη σύγχρονη ιστορία των λαών. Θα πάψει να χρησιμοποιείται ως μέσο κερδοφορίας και ψυχαγωγίας των λίγων.

Γιάννης: Οι λαϊκοί - παραδοσιακοί χοροί μπορούν να γίνουν «επικίνδυνοι» για την κυρίαρχη τάξη! Γεννιούνται από τον λαό και αυτόν εκφράζουν. Όχι μόνο στη δεδομένη στιγμή, αλλά και για τις επόμενες γενιές. Μεταφέρουν τις πίκρες της δουλειάς, του πολέμου, της προσφυγιάς. Ο τόπος του χορού είναι το πανηγύρι. Στο πανηγύρι ο απλός λαός ελευθερώνει τον λόγο και την ψυχή του. Δίπλα, ο ένας με τον άλλο, δημιουργούν κάτι πολύ δυνατό, γιατί δεν είναι έργο ενός, αλλά ολόκληρης της κοινωνίας! Παράλληλα, όμως, στη συνάντηση στο πανηγύρι, ο κόσμος συζητάει και σκέφτεται τα δεινά του, την εκμετάλλευση που βιώνει. Η κυρίαρχη τάξη προχωρά σε απαγορεύσεις όταν δε θέλει τον λαό να έρχεται σε επαφή με την τάξη του. Έτσι έγινε και επί χούντας, αλλά και τα επόμενα χρόνια, που απαγορεύτηκε στους Σλαβόφωνους Έλληνες να ακούν και να τραγουδούν τα τραγούδια τους, γιατί θεωρούνταν απειλή και Γιουγκοσλάβοι. Έτσι θα γίνει κι όταν τα τραγούδια, που θα ξαναφτιάξει ο λαός, θα εκφράσουν ηχηρά την ελπίδα του και τη δύναμή του και θα ενώσουν τις φωνές χιλιάδων!

Διεύθυνση: Τροίας 36, Βικτώρια * Τηλ. Επικοινωνίας: 210 8823674

Στο Στέκι κάνουμε μαθήματα χορών τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά είναι η πρώτη φορά που οργανώνουμε Φεστιβάλ των παραδοσιακών, ουσιαστικά, χορών όλων αυτών των λαών. Μας ενδιαφέρει μέσα από αυτή την πρωτοβουλία να αναδείξουμε την ιδιαίτερη ιστορία των συγκεκριμένων χορών, αλλά και κοινά στοιχεία της παράδοσης διάφορων τόπων και λαών. Ο χορός και η μουσική γίνονται πεδίο επαφής και ανταλλαγής πολιτισμικών στοιχείων, κοινωνικής εμπειρίας που μας δείχνει ότι, τελικά, «όλοι του κόσμου οι λαοί» χορεύουν και τραγουδάνε τις ίδιες αγωνίες, μοιράζονται κοινές χαρές και ελπίδες.

Η αλήθεια είναι ότι θέσαμε ψηλά τον στόχο μας για τη λήξη της φετινής χρονιάς. Χρειάστηκε μελέτη, πιο συλλογική λειτουργία της ομάδας του Στεκιού, καλύτερος σχεδιασμός των μαθημάτων. Αφετηρία μας είναι οι θέσεις της ΚΝΕ για τον πολιτισμό, ως στοιχείο της ολόπλευρης διαπαιδαγώγησης του ανθρώπου. Στηριχτήκαμε στους δασκάλους μας, οι οποίοι με την εθελοντική προσφορά τους, με το μεράκι τους, συμβάλλουν στο Στέκι, αλλά και πιο δραστήρια αυτό το διάστημα ανέλαβαν τον σχεδιασμό του Φεστιβάλ.

Άννα Λουκίδη – Ανδρέου,

μέλος της Επιτροπής Πολιτισμού του ΚΣ της ΚΝΕ

Πρόγραμμα Εκδηλώσεων

Πέμπτη 30 Ιουνίου:

Flamenco - Ο χορός των τσιγγάνων της Ισπανίας.

20:00: Παρουσίαση από την ομάδα του Στεκιού με ζωντανή μουσική.

21:00: Ανοιχτό μάθημα flamenco

21:30: Ανδαλουσιανή βραδιά

Παρασκευή 1 Ιουλίου:

Latin και αφρικάνικοι χοροί. Συνάντηση τριών ηπείρων – Λατινική Αμερική- Ευρώπη  – Αφρική.

20:00: Παρουσίαση των latin χορών και της ιστορίας τους από τις ομάδες του Στεκιού

21:00: Ανοιχτό μάθημα αφρικανικών χορών από την ομάδα Yeelen-Dance and Music from West Africa.

21:30: Latin party

Σάββατο 2 Ιουλίου:

Ελληνικοί  χοροί, χοροί των Βαλκανίων. Μουσικοί “δρόμοι” της Δύσης και της Ανατολής στο σταυροδρόμι της λαϊκής παράδοσης.

20:00: Συζήτηση με τον Βασίλη Καρφή, διδάκτορα στη ΣΕΦΑΑ Αθήνας και υπεύθυνο για το μάθημα των χορών

21:00: Παρουσίαση μικρασιατικών και μακεδονικών χορών από την ομάδα του Στεκιού

21:30: Παρουσίαση Βαλκανικών και Ουγγρικών χορών

22:00: Παραδοσιακό γλέντι