100 χρόνια από την ίδρυση της ΟΚΝΕ:Συνεχίζουμε για να κάνουμε τα σκοτάδια φως!

«Εμπρός λοιπόν με την σιδηράν πειθαρχίαν και με την στενωτάτην συνεργασίαν με το Κόμμα, προς την μεταβολίν της Ομοσπονδίας μας σε μια πραγματική οργάνωση μαζών», κατέληγε η πανηγυρική ανακοίνωση της ΟΚΝΕ μετά το πέρας του πρώτου Συνεδρίου της το Δεκέμβρη του 1922, αναδεικνύοντας τα δύο θεμέλια της: τη δράση της υπό την καθοδήγηση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (Κομμουνιστικού) και τη φιλοδοξία της να απευθυνθεί πλατιά και να κερδίσει τους χιλιάδες νέους και νέες της χώρας που είχαν συμφέρον από την ανατροπή του καπιταλισμού.

Πώς προέκυψε όμως η ίδρυση μιας τέτοιας οργάνωσης; Οι προϋποθέσεις ίδρυσης Κομμουνιστικής Νεολαίας είχαν διαμορφωθεί μερικά χρόνια πριν. Καταρχάς οργανώσεις νέων σοσιαλιστών προϋπήρχαν και δρούσαν σε μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, όπως στην Αθήνα και τον Βόλο από τις οποίες είχαν εκλεχθεί αντιπρόσωποι στο ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ. Μετά την ίδρυση του Κόμματος αρκετοί τέτοιοι όμιλοι νεολαίας υπάχθηκαν στις κατά τόπους Οργανώσεις του, ενώ έστελναν και αντιπροσώπους στα επίσημα Σώματα του Κόμματος.

Παράλληλες διεργασίες στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα οδηγούσαν στην συγκρότηση Κομμουνιστικών Νεολαιών με προσανατολισμό την εξειδίκευση της πολιτικής των Κομμουνιστικών Κομμάτων στη νέα βάρδια της εργατικής τάξης. Κορύφωση αυτών των διεργασιών ήταν η ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων (ΚΔΝ) το Νοέμβρη του 1919.

Το 2^ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ που έλαβε χώρα το 1920 ενσωμάτωσε στις κατευθύνσεις του τη συγκρότηση αυτοτελούς οργάνωσης Νεολαίας. Υλοποίηση αυτών των κατευθύνσεων ήταν αρχικά η ίδρυση της Ομοσπονδίας Σοσιαλιστικών Εργατικών Νεολαιών Ελλάδος (ΟΣΕΝΕ), που στη σύντομη ύπαρξή της συνέβαλε στην οργάνωση λαϊκών αγώνων, όπως στην απεργία του 1921 στο Βόλο. 

Μετά από μια περίοδο ζυμώσεων και διασπάσεων στην ΟΣΕΝΕ οι ραγδαίες εξελίξεις στην Ελλάδα απαιτούσαν την ποιοτική αναβάθμιση της οργάνωσης των νέων κομμουνιστών. Άλλωστε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή ριζοσπαστικοποιήθηκε ένα μεγάλο τμήμα της νεολαίας. Έτσι στις 15 Οκτώβρη του 1922 η ΚΕ της ΟΣΕΝΕ προκήρυξε συνέδριο για το Νοέμβρη του ίδιου έτους από το οποίο προέκυψε η ΟΚΝΕ.

Το Συνέδριο έλαβε χώρα από τις 28 Νοέμβρη μέχρι τις 4 Δεκέμβρη του 1922 και αποφάσισε: «α) Την συγκρότηση Πανελλαδικής Ομοσπονδίας των Κομμουνιστικών Νεολαιών της Ελλάδας (ΟΚΝΕ), β) την μετονομασία όλων των τοπικών σοσιαλιστικών οργανώσεων της νεολαίας σε κομμουνιστικές και την υπαγωγή τους κάτω από την καθοδήγηση της ΟΚΝΕ, γ) την μελέτη και υποβολή από τη νέα Κεντρική Επιτροπή στο επόμενο συνέδριο ενός προγράμματος άμεσων διεκδικήσεων της εργαζόμενης, σπουδάζουσας και μαθητιώσας νεολαίας, δ) την μετατροπή του περιοδικού «Η Νεολαία» σε επίσημο όργανο της ΟΚΝΕ.»

Η νεοσύστατη οργάνωση προσχώρησε αμέσως στην ΚΔΝ στο πλαίσιο της οποίας ωρίμασε ως επαναστατική νεολαία αποβάλλοντας τα οπορτουνιστικά στοιχεία. Με φυσιογνωμικό χαρακτηριστικό της τον προλεταριακό διεθνισμό η ΟΚΝΕ υπερασπίστηκε σθεναρά την ΕΣΣΔ και έδινε μάχη ώστε να σπάει μέσα στην ελληνική νεολαία η βρώμικη προπαγάνδα ενάντια στο πρώτο εργατικό κράτος στον κόσμο. Μια ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ ήταν ο έρανος που διοργανώθηκε το 1929 ώστε να αγοραστεί και να δωριστεί στον Κόκκινο Στρατό ένα πολυβόλο, όπως και έγινε! Επιπλέον η ΟΚΝΕ από το 1923 συμμετείχε και στη Διεθνή Ημέρα Νέων την οποία οργάνωνε ήδη από το 1920 η ΚΔΝ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η ΟΚΝΕ σε περιόδους που η μαρξιστική φιλολογία στην Ελλάδα ήταν σχεδόν άγνωστη οργάνωνε με πολύ φροντίδα τη μορφωτικά δουλειά είτε μέσα από τα έντυπά της -Η Νεολαία, ο Νέος Λενινιστής- είτε οργανώνοντας μικρές βιβλιοθήκες στα κατά τόπους γραφεία που διέθετε.

Η ΟΚΝΕ αποτέλεσε τομή για το νεολαιίστικο κίνημα της Ελλάδας προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες στο εργατικό-λαϊκό κίνημα της χώρας και δίνοντας πλειάδα άξιων στελεχών στο ΚΚΕ. Ήδη από το 1923 καταγράφεται στα κομματικά έντυπα και τα έντυπα της ΟΚΝΕ η ξεχωριστή προσφορά της  στην οργάνωση αγώνων και απεργιών. Στην απεργία του 1923 στην Καβάλα ο επικεφαλής των απεργών ήταν ο Γραμματέας της τοπικής οργάνωσης της ΟΚΝΕ Θ. Ζουγρής που παραπέμφθηκε σε στρατοδικείο και πέθανε από τα βασανιστήρια στις φυλακές Δράμας.

Γενικότερα η Ομοσπονδία είχε σαν βασικό μέλημά της την παρέμβαση στους χώρους δουλειάς. Στις 15-21 Μάρτη 1924 μετά από το Εθνικό Συμβούλιο του ΣΕΚΕ (Κ) πραγματοποιήθηκε το 2^ο Συνέδριο της ΟΚΝΕ αναδιοργανώνοντας την με βάση τους πυρήνες δράσης στους εργασιακούς χώρους.

Η ΟΚΝΕ δούλεψε μεθοδικά ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή των νέων εργατών στα σωματεία και να δημιουργηθούν επιτροπές νέων σε αυτά. Το 1929 πραγματοποιήθηκε ακτίφ (σύσκεψη στελεχών) της ΟΚΝΕ με θέμα: «Προς τα εργοστάσια. Προς τις μάζες. Νέες μέθοδες δουλειάς», θυμάται και καταγράφει η Αύρα Παρτσαλίδου. Ιδιαίτερο βάρος έπεφτε στην υφαντουργία που απασχολούσε εργάτες και εργάτριες 15-20 ετών σε άθλιες συνθήκες. Έτσι το Γενάρη του 1933 διαβάζουμε στο Νέο Λενινιστή για ένα κύμα απεργιών στον κλάδο που εκφράστηκε στα εργοστάσια του Πειραιά, των Ποδαράδων, της Πάτρας και της Νάουσας.

Παράλληλα η ΟΚΝΕ προωθούσε σταθερά ένα πλαίσιο αιτημάτων προστασίας για τους ανέργους. Μερικά από τα προωθημένα για την εποχή αιτήματα ήταν: ημερίσιο τακτικό επίδομα για όλους τους νέους, συσσίτια από το κράτος διοικούμενα από εργάτες, καμία έξωση σε άνεργο, δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ασθενείς νέους, αγώνας ενάντια στις απολύσεις και διανομή των πολεμικών και αστυνομικών κονδυλίων στους άνεργους.

Επιπλέον στη Βόρεια Ελλάδα όπου ήταν έντονο το αγροτικό και το καπνεργατικό στοιχείο η ΟΚΝΕ έδινε συχνές μάχες στο πλάι των αγροτών εξασφαλίζοντας μαζί με το ΚΚΕ την ενότητα των αγώνων τους με την εργατική τάξη της περιοχής. Στην ιστορία έχει μείνει η δράση των καπνεργατών μελών της ΟΚΝΕ στην Καβάλα όταν σε μια απεργία εμπόδισαν το φορτίο του καπνού να φύγει από το λιμάνι κολυμπώντας μέχρι τις μαούνες που θα το μετέφεραν και ρίχνοντας στη θάλασσα το φορτίο!

Αναπτύχθηκε πλούσια δράση στο πλευρό των φτωχών φοιτητών ενάντια στα δίδακτρα, στις αποβολές των αγωνιστών από τα Πανεπιστήμια, ενάντια στις αντιδραστικές αντικομουνιστικές διαλέξεις καθηγητών, για την επέκταση των συσσιτίων και την παροχή βιβλίων στους φοιτητές. Η ΟΚΝΕ μπήκε στην πρώτη γραμμή για την υπεράσπιση του ακαδημαϊκού ασύλου.

Ανάλογα αιτήματα για τη ζωή, αλλά και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης ανέπτυξε η Οργάνωση για τους μαθητές. Στα ντοκουμέντα της Γ’ Συνδιάσκεψης της Ομοσπονδίας τονιζόταν η ανάγκη για δωρεάν σχολική εκπαίδευση ως τα 18 χρόνια, ενώ έντονα προβαλλόταν το ζήτημα της κατάργησης της παιδικής εργασίας ως τα 14 έτη. Οι μαθητικοί αγώνες κάτω από την επίμονη παρέμβαση των ΟΚΝιτών δυνάμωσαν ιδιαίτερα από το 1930.

Η ΟΚΝΕ απέδειξε στην πράξη πως μια κομμουνιστική οργάνωση νεολαίας οφείλει να ασχολείται ολόπλευρα με τη ζωή των νέων στους οποίους απευθύνεται. Έτσι στα μέσα της δεκαετίας του 1920 που οι αθλητικοί σύλλογοι και δραστηριότητες πολλαπλασιάστηκαν και μαζικοποιήθηκαν η ΟΚΝΕ με ειδικές αποφάσεις της είτε συμμετείχε σε αυτούς τους συλλόγους μετατρέποντας τους σε φυτώρια αγωνιστικών διεκδικήσεων είτε πρωτοστατούσε στην ίδρυση τέτοιων συλλόγων για την προώθηση του εργατικού αθλητισμού. Αυτή η δράση της ΟΚΝΕ ήταν πραγματικά πλούσια και μετά το 4^ο Συνέδριο της πήρε πανελλαδικές διαστάσεις με την ίδρυση της Ομοσπονδίας Εργατοαγροτικού Αθλητισμού το 1930 με γραμματέα το ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ Κώστα Λουλέ. Τον Ιούλη του 1935 ιδρύθηκε και η Ομοσπονδία Ποδοσφαιρικών Αθλητικών Σωματείων Αθήνας που άνοιξε το δρόμο για την Ένωση Ελλήνων Αθλητών με πρώτο πρόεδρο τον Γρηγόρη Λαμπράκη και με δράση στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης. Από τα αστέρια του Παναθηναϊκού στο ποδόσφαιρο ήταν το μέλος της ΟΚΝΕ, Άγγελος Μεσσάρης, τον οποίο μόλις στα 22 του χρόνια η διοίκηση της ομάδας τον εξοβέλισε από τη σύνθεσή της γιατί εξέφραζε τις πολιτικές απόψεις του. 

Τεράστια διαχρονική αξία διαπαιδαγώγησης έχει η ακλόνητη στάση πολλών ΟΚΝιτών στον αστικό στρατό, όπου δημιουργήθηκαν κομμουνιστικοί πυρήνες και εκδόθηκαν σταδιακά εφημερίδες φαντάρων, όπως ο Κόκκινος Ναύτης, η Στρατώνα κ.α. Η παρέμβαση της ΟΚΝΕ στόχευε στην προετοιμασία του λαού και των φαντάρων για το ενδεχόμενο νέου μεγάλου ιμπεριαλιστικού πολέμου, επιδίωκε να αναδείξει τον ταξικό χαρακτήρα του στρατού και του πολέμου και να σηκώσει τείχος υπεράσπισης στην ΕΣΣΔ. Ταυτόχρονα προσπάθησαν να βάλουν αιτήματα για τη βελτίωση των συνθηκών στο στρατό και τον περιορισμό της θητείας στους 12 μήνες.

Στην παρέμβαση των νέων κομμουνιστών στο στρατό η αστική τάξη και το κράτος απάντησαν με ιδιαίτερη σκληρότητα. Από το 1924 λειτούργησε ο πειθαρχικός Ουλαμός Καλπακίου κοντά στο ομώνυμο χωριό. Επρόκειτο για ένα στρατόπεδο σωφρονισμού που στόχο είχε τη σωματική και ψυχολογική καταπόνηση των αγωνιστών φαντάρων. Πολύ γρήγορα όμως ο Ουλαμός μετατράπηκε σε κάστρο αντίστασης. Συγκροτήθηκε κολλεκτίβα των μελών της ΟΚΝΕ στο Καλπάκι που μοίραζε τα οικονομικά βοηθήματα ισάξια σε όλους τους συντρόφους για να καλύπτουν τις στοιχειώδεις βιοτικές ανάγκες τους. Κορυφαία στιγμή στον Ουλαμό ήταν η δίκη των 7 κομμουνιστών του Ουλαμού με την κατηγορία της στάσης μετά από άρνηση εξοντωτικής δουλειάς το Σεπτέμβρη του 1930. Οι φαντάροι Πανούσης και Μαρκοβίτης καταδικάστηκαν σε θάνατο και οι άλλοι από 2 έως 7 χρόνια φυλάκιση. Ενάντια σε αυτή την απόφαση σηκώθηκε κύμα οργής από το λαϊκό κίνημα, επιστήμονες και διανοούμενους. Μέχρι και ο Αϊνστάιν έστειλε επιστολή για να μην πραγματοποιηθεί η καταδικαστική απόφαση. Κατόπιν δεκάδων εργατικών και φοιτητικών διαδηλώσεων και πλήθος μορφών αλληλεγγύης η κυβέρνηση Βενιζέλου αναδιπλώθηκε, ενώ λίγα χρόνια αργότερα έκλεισε ο Ουλαμός.

Στο καμίνι της ΟΚΝΕ διαπαιδαγωγήθηκε πλειάδα στελεχών του Κόμματος πολλοί από τους οποίους έδωσαν τη ζωή τους κρατώντας ψηλά τη σημαία των ιδανικών της σοσιαλιστικής-κομμουνιστικής κοινωνίας. Άλλοι στη μακρά πορεία της ζωής τους τίμησαν το τίτλο του μέλους και στελέχους του ΚΚΕ ως το τέλος.

Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Γραμματέα της ΟΚΝΕ Χρήστο Μαλτέζο που πέθανε βασανισμένος στις φυλακές Κέρκυρας το 1938 και την Ηλέκτρα Αποστόλου που βασανίστηκε φριχτά από τους ναζί και τα ντόπια καθάρματα που συνεργάζονταν μαζί τους αλλά τους εξευτέλισε με τον ηρωισμό της. Μέλος της ΟΚΝΕ ήταν και ο  πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης, αλλά και ο Νίκος Μπελογιάννης, αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ που εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ στα 15 του χρόνια. Ο μικρός μαθητής Σιντό Κάλι από 7 χρονών στη βιοπάλη ήταν ένας δραστήριος ΟΚΝίτης. Το 1936 συνελήφθη και εξορίστηκε στον Άη-Στράτη. Μνημειώδη ήταν τα λόγια του καθώς πέθαινε από την πείνα: «Εγώ είμαι παιδί του Μαλτέζου! Δεν θα με λυγίσει τίποτα. Κι αν πεθάνω θα είναι περήφανη η ΟΚΝΕ γιατί κάνω σαν μέλος της το χρέος μου…». Ο Ναπολέων Σουκατζίδης των 200 της Καισαριανής, ο θρυλικός καπετάν Διαμαντής του ΔΣΕ. Αλλά και οι ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης και Χαρίλαος Φλωράκης -αδιαμφησβήτητοι λαϊκοί ηγέτες- και πλήθος άλλων στελεχών του ΚΚΕ.

Η ΟΚΝΕ με τα υψηλά ιδανικά για τα οποία πάλευε και τη διαπαιδαγώγηση νέων ανθρώπων με την επιστημονική κοσμοθεωρία του Μαρξισμού-Λενινισμού κατάφερε να διαμορφώσει ανιδιοτελείς χαρακτήρες δοσμένους ολόψυχα στον αγώνα για να περάσει η ανθρωπότητα σε ένα ανώτερο στάδιο του πολιτισμού της στον Σοσιαλισμό-Κομμουνισμό.

Η ΟΚΝΕ έδρασε αυτοτελώς ως το 1943. Ο πόλεμος βρήκε τις οργανώσεις της εξαρθρωμένες, πολλά μέλη και στελέχη της στη φυλακή. Σε μια βασανιστική πορεία ανασυγκρότησης το πρώτο καιρό της Κατοχής το ΚΚΕ αναδεικνύεται σε βασικό αιμοδότη της Αντίστασης και με πρωτοβουλία του ιδρύεται το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η Εθνική Αλληλεγγύη. Από κοντά ακολουθεί και η ΟΚΝΕ που ανασυγκροτήθηκε με την καθοριστική συμβολή κλιμακίου που δραπέτευσε από τις φυλακές τις Φολεγάνδρου. Το 1941 οργάνωσε τα πρώτα σκιρτήματα αντίστασης της ελληνικής νεολαίας με συγκέντρωση της 28^η Οκτώβρη στο Σύνταγμα και φοιτητική απεργία τον ίδιο Νοέμβρη, η πρώτη στην κατεχόμενη Ελλάδα. Στις 23 Φλεβάρη με πρωτοβουλία της και τη συμμετοχή μικρότερων οργανώσεων νεολαίας ιδρύεται η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ). Απόφαση του Κόμματος και της ΟΚΝΕ ήταν η αυτοδιάλυση της τελευταίας.

Η ΕΠΟΝ ανέπτυξε ηρωική δράση στην Κατοχή. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Πάνω από 600.000 νέοι συσπειρώθηκαν στις γραμμές της. 8.000 ΕΠΟΝίτες αντάρτες πολέμησαν τους κατακτητές σε επίλεκτους λόχους της ΕΠΟΝ και πάνω από 27.000 πολέμησαν στους σχηματισμούς του ΕΛΑΣ. 1.300 σκοτώθηκαν ως την απελευθέρωση, πολλοί από αυτούς προερχόμενοι από την ΟΚΝΕ, όπως η νεαρή Ηρώ Κωνσταντοπούλου. Η ΕΠΟΝ έμεινε στην ιστορία για τις σημαντικές πρωτοβουλίες της εν μέσω της Κατοχής και τους ποικίλους τρόπους που εξέφρασε την αντίθεση των νέων ενάντια στην τριπλή φασιστική κατοχή. Με τα περίφημα χωνιά αναλάμβαναν την ενημέρωση του λαού, ενώ οργάνωσαν πλήθος σαμποτάζ. Στο εργοστάσιο της «Φορντ», που κατασκεύαζε κινητήρες αεροπλάνων για τους Γερμανούς, οι ΕΠΟΝίτες εργάτες έριξαν την παραγωγή από 6 τη μέρα σε 2. Στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη, κατέστρεψαν δεκάδες κινητήρες, ρίχνοντας καρφιά στις μηχανές.

Ιστορική έχει μείνει και η μάχη που έδωσε η ΕΠΟΝ για την καταπολέμηση της πείνας, η οποία τότε θέριζε παιδιά και νεολαία. Υπολογίζεται ότι, μόνον στις πόλεις, εξασφαλίστηκαν 220 οργανωμένα συσσίτια για 65.000 παιδιά. Μέσα στη γενική κατάσταση του πολέμου και των επιπτώσεων του η ΕΠΟΝ όχι μόνο δεν θώρησε πολυτέλεια τις πολιτιστικές δραστηριότητες, αλλά αναγκαιότητα. Στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας θίασοι της ΕΠΟΝ ψυχαγωγούσαν το λαό που σε πολλές περιπτώσεις έβλεπε για πρώτη φορά θέατρο. Παίχτηκαν έργα γραμμένα από τον Βασίλη Ρώτα, τον Γιώργο Κοτζιούλα και άλλους που επενδύθηκαν μουσικά και με τη συμμετοχή του μουσικοσυνθέτη Αλέκου Ξένου. Αυτή η εκπολιτιστική δραστηριότητα  μαζί με την διάδοση των αθλητικών ιδεωδών και την πάλη ενάντια στα ναρκωτικά για την καταπολέμηση των οποίων η ΕΠΟΝ εξέδωσε μπροσούρα παραμένουν φωτεινός σηματοδότης μέχρι σήμερα. Βασικό έντυπο της ΕΠΟΝ ήταν η Νέα Γενιά.

Ένα από τα χαρακτηριστικά της ένοπλης ταξικής σύγκρουσης της περιόδου 1946-1949 ήταν η μεγάλη συμμετοχή της νεολαίας στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) που έφτασε το 80% της σύνθεσής του. Ωστόσο δεν επανασυγκροτήθηκε η κομμουνιστική νεολαία. Το δεύτερο δεκαήμερο του Οκτώβρη του 1947 ιδρύθηκε η Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΔΝΕ) που τροφοδοτήθηκε κυρίως από μέλη της ΕΠΟΝ. Η ίδρυση της ΔΝΕ ήταν μια επείγουσα αναγκαιότητα δεδομένου ότι η πολιτικοστρατιωτική δουλειά στη νεολαία ήταν ειδικού χαρακτήρα. Πριν την ίδρυση της Δημοκρατικής Νεολαίας είχαν συγκροτηθεί οργανώσεις Νεολαίας με τοπικό χαρακτήρα, όπως έγινε από το Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού Κιλκίς που  αποφάσισε την ίδρυση οργάνωσης νέων μαχητών με την επωνυμία «Οργάνωση Δημοκρατικής Ένοπλης Νεολαίας (ΟΔΕΝ)». Η ΔΝΕ συμμετείχε στις σκληρές μάχες με αυταπάρνηση και αυτοθυσία, όπως αυτή στη θέση Πορτοκάλι (Βαρδούσια) και στα Λάβαρα Διδυμοτείχου.

Με την υποχώρηση και την ήττα του ΔΣΕ ακολούθησαν και χιλιάδες νέοι μαχητές το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς. Το 1949 έγιναν και προσπάθειες ανασυγκρότησης της ΕΠΟΝ στην Ελλάδα. Η ίδρυση της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) οδήγησε στη συγκρότηση της Ενιαίας Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδαος (ΕΔΝΕ) το 1952. Η νεολαία της ΕΔΑ λειτούργησε ως το 1964. Το νεολαιίστικο κίνημα μεταπολεμικά εκφράστηκε μέσα από τις μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις της εποχής όπως ήταν οι απεργίες των οικοδόμων στις αρχές της δεκαετίας του 1960.

Τον Σεπτέμβρη του 1964 ιδρύθηκε η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ). Η ΔΝΛ πρόβαλε έντονα τα αιτήματα για εκδημοκρατισμό της χώρας και ιδιαίτερα της Παιδείας, ζητούσε τη μείωση της στρατιωτικής θητείας, εξέφραζε την αλληλεγγύη της ελληνικής νεολαίας στους δοκιμαζόμενους λαούς της Κύπρου και του Βιετνάμ, ενώ κυρίαρχο στοιχείο και σε αυτή την περίπτωση ήταν η πολιτιστική δραστηριότητα με τα τραγούδια των  Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Λοΐζου και Χρήστου Λεοντή να κυριαρχούν. Οι Λαμπράκηδες όπως ονομάζονταν τα μέλη της ΔΝΛ εξέδιδαν το περιοδικό τους Η Γενιά μας, ενώ συγκρότησαν λέσχες σε όλη τη χώρα.

Παρά τη μεγαλειώδη δράση όλων των παραπάνω μαζικών οργανώσεων στις οποίες συμμετείχαν οι νέοι κομμουνιστές το κρίσιμο ζήτημα παρέμενε: Από το 1943 με την αυτοδιάλυση της ΟΚΝΕ δεν υπήρχε μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση νεολαίας που να δρα στην Ελλάδα πρωτοπόρα, δηλαδή με σαφή κοινωνική αναφορά στα παιδιά της εργατικής τάξης και ιδεολογικοπολιτική ενότητα. Δεν υπήρχε οργάνωση με επαναστατική δομή και γερές οργανώσεις-επιτελεία μάχης στους χώρους δράσης τους. Αντίθετα όλες οι μέχρι τότε προσπάθειες μέχρι και την ίδρυση της ΚΝΕ  είχαν έναν γενικά «αριστερό» και προοδευτικό προσδιορισμό χωρίς όμως να μπορούν να υποκαταστήσουν την αναγκαιότητα ύπαρξης μαρξιστικής-λενινιστικής νεολαίας.

Η έλλειψη αυτή στο όνομα μιας πιο «πλατιάς» γραμμής συσπείρωσης νέων τελικά «στένευε» πολύ τα ταξικά κριτήρια με τα οποία οφείλει να δρα στις μάζες μια Κομμουνιστική Νεολαία. Τέτοια κριτήρια είναι αυτά που ευνοούν τη διάδοση των κομμουνιστικών ιδεών σε όλους όσοι έχουν αντικειμενικό συμφέρον από την υλοποίησή τους, δηλαδή στη συντριπτική πλειοψηφία της νεολαίας και όχι γενικά κάποιων «προοδευτικών» ή «αριστερών» ιδεών σε ορισμένους, με βάση ξεπερασμένες «ταμπέλες». Ευνοούν σε τελική ανάλυση την πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας και όχι τις λογικές διαχείρισης της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Πραγματικά «πλατιά» γραμμή την οποία μπορεί και πρέπει να υπηρετεί με τα χαρακτηριστικά της μια επαναστατική κομμουνιστική νεολαία είναι η γραμμή απαγκίστρωσης όλο και πιο πολλών νέων από κάθε αστικό ιδεολόγημα και αυταπάτη.

Γι’ αυτό σήμερα εν όψει και του 13^ου Συνεδρίου της ΚΝΕ έχει αξία να σκεφτούμε ξανά όλη αυτή την πολύτιμη πορεία και προϊστορία της ΚΝΕ για να κρατήσουμε και να εμπνευστούμε από την ηρωική, πολύμορφη, μαζική αλλά και πρωτότυπη δράση των νεολαίων κομμουνιστών του προηγούμενου αιώνα που ξεκινά από τους Σοσιαλιστικούς Ομίλους Νεολαίας, συνεχίζει με την ηρωική ΟΚΝΕ, πολεμά και τραγουδά με την ΕΠΟΝ και τη ΔΝΕ, και κινητοποιείται με τη Νεολαία της ΕΔΑ και τη ΔΝΛ. Κρατάμε ότι σε όλες τις συνθήκες και όλες τις εποχές χρειάζεται να έχουμε στο επίκεντρο τον νέο εργαζόμενο και αγρότη, να παλεύουμε για το φτωχό φοιτητή, για τη ζωή και τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών. Να ασχολούμαστε ολόπλευρα με τις πτυχές τις ζωής της νεολαίας χαλώντας τα σχέδια της αστικής τάξης να τη χαλιναγωγεί. Να ενισχύουμε το μέτωπο στον πολιτισμό και τον αθλητισμό και να ανοίγουμε διαπάλη για το περιεχόμενο τους. Να αντιπαλεύουμε τα ναρκωτικά και τις εξαρτήσεις που θέλουν τη νεολαία στους ψεύτικους παραδείσους μακριά από τη ζωντάνια του αγώνα.

Τα σημερινά μέλη της ΚΝΕ μελετώντας και αξιοποιώντας τις μεγάλες παρακαταθήκες που έχει αφήσει η δράση των νέων κομμουνιστών στον προηγούμενο αιώνα και στις αρχές του τρέχοντος, αφομοιώνοντας συνολικά τα συμπεράσματα από την ιστορία του ΚΚΕ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος έχουμε πολλά περισσότερα εφόδια για να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες συνθήκες που τις στιγματίζει η έντονη προσπάθεια της αστικής τάξης να πείσει για την αιωνιότητα του καπιταλισμού. Για να γίνουμε πιο αποκαλυπτικοί και να πείσουμε περισσότερους νέους να συνταχθούν μαζί μας στους μεγάλους μας σκοπούς. Έχουμε τα εφόδια ώστε οι σπίθες που πετάγονται από τους αγώνες μας σήμερα να γίνουν πυρκαγιά που θα κάψει το κουφάρι του γερασμένου καπιταλισμού, τιμώντας έμπρακτα τους ήρωες μας από την εποχή της ΟΚΝΕ μέχρι σήμερα.

Το νήμα που συνδέει την ΟΚΝΕ με την ΚΝΕ φάνηκε από την πρώτη στιγμή ίδρυσης της τελευταίας το 1968. Η ΚΝΕ μέσα στα χρόνια της παρανομίας πρόβαλλε την ΟΚΝΕ σαν παράδειγμα πρωτοπόρας κομμουνιστικής δράσης και μαχητικής στάσης ζωής, με την Οργάνωση της σπουδάζουσας στην Αθήνα να ξεχωρίζει σε αυτή τη προσπάθεια. Σε παράνομο «Οδηγητή» του 1972, που βλέπουμε στη διπλανή φωτογραφία, δημοσιεύεται προκήρυξη της ΚΝΕ για τα 50 χρόνια της ΟΚΝΕ και ανακοινώνεται άμιλλα με συνδυασμένα κριτήρια ώστε να τιμηθεί έμπρακτα η επέτειος.