25 χρόνια από τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας:Θυμόμαστε τα εγκλήματα του ιμπεριαλισμού, δυναμώνουμε την πάλη ενάντια του!

Η Γιουγκοσλαβία δεν υπάρχει πια. Για δεκαετίες όμως ήταν μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα (διπλάσια από την Ελλάδα), η πιο πολυπολιτισμική της γηραιάς ηπείρου, με περίπου 23.000.000 κατοίκους. Περιελάμβανε τα σημερινά κράτη της Σλοβενίας, Κροατίας, Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Σερβίας, Μαυροβουνίου, Βόρειας Μακεδονίας καθώς και το κράτος-προτεκτοράτο του Κοσόβου.

Ιστορικά η διαμόρφωση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας έχει τη βάση της στη σταδιακή και μακρόχρονη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στην ανάδειξη των αστικών τάξεων στα Βαλκάνια και στη συγκρότηση των σύγχρονων αστικών εθνών-κρατών. Οι εθνογενέσεις στα Βαλκάνια ήταν αιματηρές, όπως κάθε τέτοια διαδικασία, με τις αστικές τάξεις να στρέφονται συχνά ενάντια σε μειονότητες που περικλείονταν στα σύνορα του κράτους τους. Κάθε βαλκανικό κράτος ήθελε να διευρύνει τα σύνορα του εις βάρος των άλλων. Το 1929 ιδρύθηκε το Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας πάνω στη βάση ενός προηγούμενου βασιλείου που ονομαζόταν Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων.

Η ενδοαστική αντιπαράθεση στο βασίλειο εκφραζόταν με όρους εθνοτικής αντιπαράθεσης αφού οι ισχυροί του κράτους που κατάγονταν από διαφορετικές εθνότητες προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να δηλητηριάσουν τα μυαλά των φτωχών ομοεθνών τους ενάντια σε κάθε αλλόθρησκο ή αλλοεθνή, να καλλιεργήσουν το μίσος ανάμεσά τους. Έτσι, οι ανταγωνισμοί των πλουσίων γίνονταν εθνικιστικό και ρατσιστικό δηλητήριο μεταξύ των εργαζόμενων λαών που κατά τα άλλα δεν είχαν να χωρίσουν τίποτα μεταξύ τους, αφού για χρόνια συμβίωναν αρμονικά, μοιράζονταν τις ίδιες αγωνίες και κοινά πολιτισμικά στοιχεία.

Το Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας καταλύθηκε το 1941 από τη ναζιστική Γερμανία στο πλαίσιο του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Η αντίσταση των λαών της περιοχής γιγαντώθηκε υπό την καθοδήγηση των κομμουνιστών που οργάνωσαν τα αντάρτικα τμήματα του Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού (ΓΛΣ) στα οποία πολεμούσαν πλάι-πλάι Σέρβοι, Κροάτες, Σλοβένοι κ.α. Ο ΓΛΣ μαζί με τον ΕΛΑΣ και τους σοβιετικούς παρτιζάνους συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα αντάρτικα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου με σημαντική συνεισφορά ενάντια στον Άξονα.

Στις 20 Οκτωβρίου 1944 ο Κόκκινος Στρατός απελευθέρωσε το Βελιγράδι, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της χώρας είχε απελευθερωθεί από τους παρτιζάνους, υπό την ηγεσία του Γιόζιπ Μπροζ Τίτο.

Με την απελευθέρωση του από τους κατακτητές ο γιουγκοσλαβικός λαός επιδίωξε να ξεμπερδέψει και με τους ντόπιους δυνάστες του ιδρύοντας τη Σοσιαλιστική Ομόσπονδη Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας ξεκινώντας την προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Υπό το βάρος της εσωτερικής και εξωτερικής αντεπαναστατικής δράσης αλλά και των λαθών που έγιναν στη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, τα οποία δεν μπορούμε να αναπτύξουμε στον περιορισμένο χώρο του άρθρου, η πορεία αυτή ανακόπηκε και στη Γιουγκοσλαβία την περίοδο 1989-1991. Οι ασκοί του Αιόλου είχαν ανοίξει. Οι εθνικισμοί που είχαν αρχίσει να φουντώνουν πριν την ανατροπή με ευθύνη των αντεπαναστατικών δυνάμεων γιγαντώθηκαν, η ενότητα των λαών έσπασε και η Γιουγκοσλαβία διαμελίστηκε σε μικρότερα κράτη. Τη διετία 1991-1992 αποκόπηκαν η Σλοβενία, η Κροατία, η σημερινή Βόρεια Μακεδονία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το 2006 ανεξαρτητοποιήθηκε τελικά και το Μαυροβούνιο.

Ο διαμελισμός της χώρας δεν έγινε ειρηνικά. Εχθροπραξίες πραγματοποιήθηκαν σε όλες τις περιοχές της χώρας κατά τη δεκαετία του 1990 με εκατοντάδες νεκρούς. Αυτό έδωσε την αφορμή στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς του ΝΑΤΟ και της ΕΕ να παρουσιαστούν ως δήθεν προστάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ειρήνης στην περιοχή και να οργανώσουν επεμβάσεις.

Μία από αυτές τις συγκρούσεις ξέσπασε την περίοδο 1998–1999 στην περιοχή του Κοσόβου (ιστορική ονομασία Κοσσυφοπέδιο), που ήταν τμήμα της Σερβίας και δεν είχε ακόμα χωριστεί από τη Γιουγκοσλαβία. Εκεί ζούσαν και ζουν τόσο Σέρβοι χριστιανοί ορθόδοξοι όσο και Αλβανοί μουσουλμάνοι. Οι ΗΠΑ ενίσχυσαν και αξιοποίησαν τις εθνικοθρησκευτικές συγκρούσεις στο Κόσοβο ως αφορμή για να επέμβουν στην περιοχή, δήθεν, για να αποκαταστήσουν την «ειρήνη» και να προστατεύσουν τους κοσοβάρους από τους Σέρβους. Στην πραγματικότητα ήθελαν ακόμα μια φορά να χαράξουν τα σύνορα όπως τους βόλευε. Μάλιστα αλβανικά ένοπλα εγκληματικά σώματα (ο διαβόητος Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου) επιδιδόταν σε αγριότητες στην περιοχή.

Η αφορμή δόθηκε όταν στις αρχές του 1999 οι ΗΠΑ απαίτησαν από την κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας να δεχτεί στρατεύματα του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο και σε άλλες περιοχές. Η απαράδεκτη συμφωνία (άρθρο 8), που επιδίωκαν οι ΗΠΑ, προέβλεπε ότι: «Το προσωπικό του ΝΑΤΟ θα απολαμβάνει, μαζί με τα οχήματα, σκάφη, αεροσκάφη και υλικά του, ελεύθερη και απεριόριστη διάβαση και ανεμπόδιστη πρόσβαση σε όλη την ομοσπονδιακή δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, περιλαμβανομένου του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων.» Η κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας αρνήθηκε κι έτσι, για χάρη της... «ειρήνης» όπως έλεγαν, ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ εξαπέλυσαν τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς μια τρομακτική επίθεση κατά της χώρας.

H στρατιωτική επέμβαση κατά της Γιουγκοσλαβίας ήταν η μεγαλύτερη, μέχρι τότε, πολεμική επιχείρηση στην Ευρώπη μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο! Χρησιμοποιήθηκαν 59 βάσεις του ΝΑΤΟ από 12 χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.

Έγιναν συνολικά 2.300 επιδρομές με 1.150 πολεμικά αεροπλάνα του ΝΑΤΟ (κυρίως των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και άλλων). Εκτοξεύτηκαν 420.000 βλήματα, πύραυλοι και βόμβες. Ανάμεσά τους και 37.000 βόμβες «διασποράς», απαγορευμένες από διεθνείς συνθήκες. Το περιβάλλον μολύνθηκε ανεπανόρθωτα, από χιλιάδες βόμβες ραδιενεργού απεμπλουτισμένου ουρανίου. Σκοτώθηκαν 3.000 άμαχοι και τραυματίστηκαν 12.500 άνθρωποι (1/3 ήταν παιδιά). Βομβαρδίστηκαν 25.000 κτίρια, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας, εκατοντάδες σχολεία, πανεπιστήμια, ναοί, νοσοκομεία ακόμα και νεκροταφεία. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έγιναν πρόσφυγες. Μπροστά σε αυτή την απίστευτη αγριότητα και παρά την ηρωική και περήφανη στάση του λαού της, η Γιουγκοσλαβία αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να συμβιβαστεί. Στη συνέχεια στην περιοχή του Κοσόβου, οι Αμερικανοί δημιούργησαν τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ (βάση Bondsteel). Το Κόσοβο αποσχίστηκε και ανακήρυξε τελικά την ανεξαρτησία του το 2008, λειτουργώντας ως προτεκτοράτο των ΗΠΑ.

Η επαναχάραξη των συνόρων στα Δυτικά Βαλκάνια αρχικά συνέφερε την κάθε ξεχωριστή αστική τάξη που διεκδίκησε την αυτονομία και την απόσχισή της από τον ενιαίο κρατικό φορέα γιατί έτσι θα εξασφάλιζε καλύτερα την κερδοφορία της. Μάλιστα πολύ γρήγορα οι αστικές τάξεις της Σλοβενίας και Κροατίας ενέταξαν τις χώρες τους στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις αρχικά της ΕΕ και ύστερα του ΝΑΤΟ.

Στην κατεύθυνση της επαναχάραξης των συνόρων όμως “δούλεψαν” διάφορες ισχυρές καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης - με πρωτοπόρα τη Γερμανία – αλλά και οι ΗΠΑ. Είχαν συμφέρον να δημιουργηθούν μικρά κι ευάλωτα κράτη για να προωθήσουν καλύτερα σε αυτή την περιοχή τα συμφέροντα τους όπως:

‣ Να προστατεύουν τις οικονομικές συμφωνίες και συναλλαγές των επιχειρήσεών τους σε αυτά τα κράτη.

‣ Να επηρεάζουν τις αποφάσεις των κυβερνήσεών τους.

‣ Να ελέγχουν τα εργοστάσια και τις βιομηχανίες, τον ορυκτό πλούτο, τους δρόμους του εμπορίου και της ενέργειας κ.λπ.

‣ Να εξασφαλίσουν τη συμμαχία αυτών των χωρών μαζί τους στον ανταγωνισμό τους με άλλα ισχυρά κράτη π.χ. Ρωσία, Κίνα κ.α.

Από αυτή τη νέα κατάσταση επωφελήθηκε και η ελληνική αστική τάξη η οποία προχώρησε σε δυναμική διείσδυση στα Βαλκάνια της δεκαετία του 1990 αυξάνοντας την κερδοφορία της. Γι’ αυτό το ελληνικό κράτος βοήθησε στην επέμβαση του 1999 στη Γιουγκοσλαβία.

Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με τη στήριξη της ΝΔ και του Συνασπισμού (πρόγονος του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς), βοήθησαν με πολλούς τρόπους την επέμβαση κατά της Γιουγκοσλαβίας:

‣ Για τις αεροπορικές επιθέσεις χρησιμοποιήθηκαν οι στρατιωτικές βάσεις της Σούδας στην Κρήτη, του Άραξου στην Πελοπόννησο, του Άκτιου στην Αιτωλοακαρνανία κ.ά.

‣ Από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης μεταφέρονταν στρατιώτες του ΝΑΤΟ και πολεμικό υλικό.

‣ Αξιοποιήθηκε το στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Λάρισα κ.α.

‣ Στάλθηκε πολεμικό πλοίο, το “Α/Τ Θεμιστοκλής”, στην Αδριατική για τους σκοπούς της επιχείρησης.

Το ΚΚΕ ήταν το μόνο κόμμα στην ελληνική Βουλή που στάθηκε για μια ακόμη φορά στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Από την πρώτη ώρα του πολέμου, τα μέλη και οι φίλοι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ σήμαναν συναγερμό! Η τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, λίγα λεπτά μετά την επίθεση δήλωσε: «να διατρανώσουμε ότι είμαστε αγωνιστικά –όχι μόνο με τα λόγια– στο πλευρό του (σ.σ. του γιουγκοσλαβικού λαού) και θα σταθούμε δίπλα του, θα κάνουμε τον δικό μας πόλεμο στη δικιά μας χώρα, με μεγάλες αγωνιστικές διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις».

Πράγματι σε όλη την Ελλάδα εργαζόμενοι, αγρότες και φοιτητές, άνδρες και γυναίκες, παιδιά, νέοι και ηλικιωμένοι συμπαραστάθηκαν με κάθε τρόπο στο γιουγκοσλάβικο λαό. Απαίτησαν να σταματήσει ο πόλεμος και η βοήθεια της χώρας μας σε αυτόν. Δεκάδες χιλιάδες συμμετείχαν σε διαδηλώσεις και αντιπολεμικές συναυλίες, σε διάφορες πρωτοβουλίες που τις χαρακτήριζε η τόλμη, η αποφασιστικότητα, η δημιουργικότητα και η φαντασία!

‣ Μπλόκαραν στρατιωτικά κομβόι οχημάτων.

‣ Απέκλεισαν λιμάνια και στρατιωτικές βάσεις.

‣ Σταμάτησαν τρένα που μετέφεραν πολεμικά υλικά και τανκς.

‣ Οικογένειες στην Ελλάδα φιλοξένησαν παιδιά από τη Γιουγκοσλαβία προσφέροντάς τους ασφάλεια και ζεστασιά!

‣ Έστειλαν αντιπροσωπείες αλληλεγγύης στις εμπόλεμες περιοχές κ.ά.

Συγκινητική όσο και γενναία ήταν η συμμετοχή Ελλήνων κομμουνιστών στις «ανθρώπινες αλυσίδες» που σχημάτιζαν οι κάτοικοι των γιουγκοσλαβικών πόλεων κάθε νύχτα στις γέφυρες, προκειμένου να τις σώσουν από τους βομβαρδισμούς! Μια από τις πιο ευφάνταστες όσο και αποτελεσματικές πράξεις αντίστασης ήταν όταν κομμουνιστές κι άλλοι εργαζόμενοι στη Θεσσαλονίκη άλλαξαν τις πινακίδες των δρόμων μπερδεύοντας τους αξιωματικούς του ΝΑΤΟ, οι οποίοι ξεκίνησαν από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και αντί να πάνε προς το Κόσοβο (που ήταν ο προορισμός τους) βρέθηκαν στην κεντρική λαχαναγορά της πόλης!

Ξεχωριστής σημασίας ήταν οι αντιδράσεις των Ελλήνων φαντάρων, που η ελληνική κυβέρνηση θέλησε να τους στείλει στη φωτιά του πολέμου. Στην ιστορία έχει μείνει το πλήρωμα του αντιτορπιλικού «Θεμιστοκλής» που συμμετείχε ενεργά στη ΝΑΤΟϊκή δύναμη της Μεσογείου (SNFM). Αρχικά ήταν ένας ναύτης, ο Νίκος Γαρδίκης, που με επιστολή του στο Ριζοσπάστη τον Απρίλιο εξέφρασε δημόσια την άρνησή του να ακολουθήσει τις διαταγές και να ταξιδέψει με σημαία του ΝΑΤΟ στα ανοιχτά της Γιουγκοσλαβίας για να στηρίξουν τα αμερικανικά πλοία στο δολοφονικό τους έργο. Μετά από αυτόν ακολούθησαν κι άλλοι από το πλήρωμα καθώς και δύο αξιωματικοί που αρνήθηκαν να επιβιβαστούν στο πλοίο και καταδικάστηκαν από στρατοδικείο. Επρόκειτο για τον ανθυποπλοίαρχο Μαρίνο Ριτσούδη, και τον Στέλιο Κοτσογιάννη. Στην αρχή, όσοι αρνήθηκαν αντιμετώπισαν τιμωρίες, ακόμα και φυλάκιση. Στην ιστορία έχει μείνει και η μεγαλειώδης διαδήλωση του λαού της Αθήνας κατά του προέδρου των ΗΠΑ, Κλίντον, που αντιμετωπίστηκε μάλιστα με σκληρή καταστολή.

Τα αντιιμπεριαλιστικά Διήμερα της ΚΝΕ το 1999 και το 2000 πραγματοποιήθηκαν στο Λιτόχωρο κοντά στη Θεσσαλονίκη. Τις δύο εκείνες χρονιές ένα νεανικό κόκκινο ποτάμι κατέκλυσε κυριολεκτικά τους δρόμους της πόλης διαδηλώνοντας μαζικά και μαχητικά ενάντια στην επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία και βέβαια ενάντια στη συμμετοχή της χώρας μας σε αυτήν.

Το κύριο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η ανατροπή του σοσιαλιστικού στρατοπέδου που λειτουργούσε ως αντίβαρο στον ιμπεριαλισμό επανέφερε τον πόλεμο στην Ευρώπη, ενώ αναζωπύρωσε ή επεξέτεινε πολεμικές εστίες σε όλο τον κόσμο. Μειονοτικές, θρησκευτικές, εθνοτικές και άλλες έριδες αξιοποιήθηκαν για ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις όπου γης. Ο εθνικισμός και έννοιες όπως ο “αυτοπροσδιορισμός” έγιναν "ο ακριβής διαβήτης" στα χέρια των αστικών τάξεων για επαναχάραξη των συνόρων και νέες σφαγές. Έτσι φτάσαμε το 2024 να έχουμε 56 πολεμικές εστίες διεθνώς και 92 εμπλεκόμενα κράτη σε αποστολές εκτός συνόρων. Αριθμός ρεκόρ!

Τα Βαλκάνια παραμένουν στο επίκεντρο των σκληρών ανταγωνισμών μεταξύ του ευρωατλαντικού και του υπό διαμόρφωση ευρασιατικού μπλοκ. Το φυτίλι μιας νέας σύγκρουσης παραμένει αναμμένο. Το 2022 και το 2023 αυξήθηκε ξανά η ένταση στο Κόσοβο, ενώ γίνεται συζήτηση για την απόσχιση των Σέρβων της Βοσνίας. Η αστική τάξη της Αλβανίας δυναμώνει και διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο σε Βαλκάνια αλλά και Αδριατική. Αυτό εξέφρασαν σε ένα βαθμό και οι πρόσφατες επισκέψεις Ράμα σε Ελλάδα και Ιταλία. Στη Βόρεια Μακεδονία όπως ήταν αναμενόμενο η ΝΑΤΟϊκή συμφωνία των Πρεσπών δεν αντιμετώπισε το σπέρμα του αλυτρωτισμού και δεν ενίσχυσε την ασφάλεια στη περιοχή, όπως δείχνουν οι τελευταίες δηλώσεις της προέδρου της χώρας.

Αποκαλυπτική ήταν και η στάση των αστικών πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα και στην ΕΕ. Σοσιαλδημοκράτες μαζί με φιλελεύθερους, αριστεροί, δεξιοί και κεντρώοι στήριξαν τη ΝΑΤΟϊκή επέμβαση και τους βομβαρδισμούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι ΓΓ του ΝΑΤΟ εκείνη την περίοδο ήταν ο προερχόμενος από τους σοσιαλιστές, Χαβιέ Σολάνα. Στην Ελλάδα ήταν το ΠΑΣΟΚ κυβέρνηση που έδωσε διευκολύνσεις στα αμερικάνικα στρατεύματα.  Αντίστοιχα η κυβέρνηση των ΗΠΑ που έχει βασική ευθύνη για τους βομβαρδισμούς ήταν των δήθεν μετριοπαθών Δημοκρατικών.

Ο κόσμος των πολέμων και της προσφυγιάς είναι η άλλη όψη των κρίσεων, της περιβαλλοντικής καταστροφής, της ακρίβειας, των διαλυμένων δημόσιων συστημάτων υγείας και παιδείας, των τσακισμένων εργασιακών δικαιωμάτων.

Το αντίπαλο δέος όμως υπάρχει και όρθωσε το ανάστημα του της μέρες της σφαγής στη Γιουγκοσλαβία. Ο λαός που παλεύει ενάντια στους αφέντες του μπορεί να εξευτελίσει μέχρι και τανκς. Ο λαϊκός παράγοντας σήμερα έχει σήμερα τη δυνατότητα και την ιστορική πείρα να στρέψει αποτελεσματικά τα πυρά του στον πραγματικό αντίπαλο: την αστική τάξη, τα κόμματα και τους οργανισμούς της. Σε κάθε χώρα εχθρός είναι ο καπιταλισμός και ο ανταγωνιστικές σχέσεις που δημιουργεί. Εχθρός είναι ο κόσμος της εκμετάλλευσης από τον οποίο πρέπει να απαλλαγούμε. Σε ένα κόσμο που η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της κάνουν κουμάντο στον πλούτο που παράγουν και εργάζονται με κίνητρο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών δεν έχουν θέση οι πόλεμοι ούτε φυσικά ο εθνικισμός, ο ρατσισμός, οι θρησκευτικές και εθνοτικές διχόνοιες.

Στην Ελλάδα, με την πρωτοπόρα δράση των μελών και φίλων του ΚΚΕ, δυναμώνουμε τον αγώνα ενάντια στις βάσεις του θανάτου, ενάντια στην εμπλοκή της χώρας μας σε πολεμικά σχέδια, στην συμμετοχή στρατευμάτων σε ευρωατλαντικές αποστολές. Δυναμώνουμε τον αγώνα για αποδέσμευση από τους διάφορους οργανισμούς ΝΑΤΟ-ΕΕ, με τον λαό στην εξουσία. Αυτή είναι η δική μας πραγματική συνεισφορά στην ειρήνη, είναι η ευθύνη μας για τα Βαλκάνια και την Ευρώπη των λαών, του σοσιαλισμού.

«...οι συγκρούσεις, οι σφαγές σε διάφορες περιοχές ήταν αποτέλεσμα συμφωνίας της αμερικανικής κυβέρνησης με ντόπιους πολιτικούς, π.χ. στην πόλη Σρεμπρένιτσα με τους Βόσνιους. Η πόλη θυσιάστηκε για να κερδίσουν οι ΗΠΑ μια δικαιολογία και να επιτεθούν κατά των Σέρβων. Είναι ξεκάθαρο πως αυτοί που προκάλεσαν τον πόλεμο και υπαγόρευσαν τους όρους της ειρήνης κατέχουν τώρα εταιρίες που εκμεταλλεύονται τον ορυκτό πλούτο των περιοχών αυτών».

Ρόμπερτ Μπέιρ,

πρώην πράκτορας των ΗΠΑ στα Βαλκάνια

«Αυτό που κάναμε στο Κοσσυφοπέδιο μπορούμε να το ξανακάνουμε τώρα, μπορούμε να το κάνουμε αύριο αν είναι αναγκαίο, είτε στην Αφρική, είτε στην Κεντρική Ευρώπη».

Μπιλ Κλίντον,

πρόεδρος της Αμερικής, Ιούνιος 1999

«Καταστρέψαμε αυτή τη χώρα, τη βομβαρδίσαμε με όπλα της υψηλότερης τεχνολογίας, αέρια νεύρων, νάρκες με αλεξίπτωτα που εκρήγνυνται μόλις αγγίξουν το έδαφος, βόμβες που περιείχαν ουράνιο, μαύρα ναπάλμ, χημικά που επιφέρουν στείρωση , σπρέι που δηλητηριάζουν τις σοδειές κι ακόμη με όπλα για τα οποία ως σήμερα δεν ξέραμε ότι υπήρχαν. Με την καθοδήγηση των Βορειοαμερικανών, διαπράχθηκε μια από τις μεγαλύτερες βαρβαρότητες κατά της ανθρωπότητας».

Adolfo Luis Martin de la Ηoz, Ισπανός πιλότος μαχητικού.

Κομμάτι από την κατάθεσή του στο δικαστήριο της Χάγης

«(...) Η προφορική αναγγελία προετοιμασίας για αναχώρηση του πλοίου με προορισμό την Αδριατική δημιούργησε μεγάλη αναστάτωση στο προσωπικό του πλοίου και σε μένα. (...) Μια τέτοια διαταγή φεύγει από τα όρια της στρατιωτικής υπηρεσίας και πιστεύω ότι δεν μπορεί να δεσμεύει τον Έλληνα στρατιώτη. (...)

Εκφράζω την κατηγορηματική μου αντίθεση στην υποχρεωτική συμμετοχή μου, με οποιονδήποτε άμεσο ή έμμεσο τρόπο, στην υλοποίηση ή διευκόλυνση των εγκληματικών δραστηριοτήτων του ΝΑΤΟ. Την αντίθεσή μου να γίνω συνεργός στο έγκλημα, στο αιματοκύλισμα του λαού της Γιουγκοσλαβίας, που διαπράττουν οι πραγματικοί τρομοκράτες, των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αντίθεσή μου αυτή στηρίζεται στην πεποίθηση του λαού μας για την αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων, που είναι η υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μου. Αυτήν την αποστολή ορκίστηκα να υπερασπίσω και όχι τα συμφέροντα των δυνάμεων που αλλάζουν τα σύνορα και μοιράζουν τις σφαίρες επιρροής.

Γι’ αυτό, αρνούμαι.»

Απόσπασμα από την επιστολή του Νίκου Γαρδίκη,

ναύτη του Α/Τ Θεμιστοκλής