Εκδήλωση-Συζήτηση στο Μαθητικό Στέκι του 50ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή:Υπάρχουν σήμερα επαναστάτες;
Τρί, Οκτ 15, 2024
Ο Οδηγητής παρουσιάζει εκτενή αποσπάσματα από την ομιλία της Α. Παπαρήγα στο μαθητικό στέκι του 50ου Φεστιβάλ, με θέμα «Η νέα γενιά έχει ιδανικά κόντρα σε αυτά που το σύστημα γεννά».
“Τι είναι επανάσταση;”
Επαναστάτες και επαναστάτριες υπήρξαν πολλές χιλιάδες χρόνια πριν, καθώς προέκυπτε η αναγκαιότητα και επικαιρότητα του επαναστατικού περάσματος από ένα κατώτερο σύστημα που έμπαινε σε φάση παρακμής, σε ένα ανώτερο. Δηλαδή όταν εμφανίστηκε η μόνη πραγματική ανάγκη να συντελεστεί, μέσω της ανθρώπινης παρέμβασης από τα κάτω ενάντια στους επάνω, το πέρασμα από το πρωτόγονο κοινοτικό σύστημα, στο δουλοκτητικό, από το δουλοκτητικό στο φεουδαρχικό, από το φεουδαρχικό στο καπιταλιστικό, από το καπιταλιστικό στο σοσιαλιστικό όπως συνέβη στον 20ό αιώνα.
Οι επαναστάσεις που γνωρίσαμε ως τη σοσιαλιστική του 20ου αιώνα δεν ήταν προϊόν συνομωσιών, ούτε αποτέλεσμα των ενεργειών κάποιων επιφανών προσωπικοτήτων που προσέλκυσαν με λόγια και συνθήματα μάζες. Κινητήρια δύναμη των επαναστάσεων αποτελούσαν οι ταξικοί αγώνες ανάμεσα σε δυό βασικά κοινωνικά στρατόπεδα: Ανάμεσα στους ελεύθερους και τους δούλους, τους πατρίκιους και τους πληβείους, τους βαρώνους και τους δουλοπάροικους, τους μάστορες και τους κάλφες. Δηλαδή ανάμεσα στους καταπιεστές και τους καταπιεζόμενους που βρίσκονται σε ασυμφιλίωτη αντίθεση μεταξύ τους.
Επανάσταση σημαίνει αλλαγή τάξης στην εξουσία. Στην εποχή μας, εποχή των ιμπεριαλιστικών πολέμων και των σοσιαλιστικών επαναστάσεων, καταπιεστής, εξουσιαστής, εκμεταλλευτής είναι η αστική τάξη, και επαναστάτης, απελευθερωτής απέναντί της, η εργατική τάξη που δρα μαζί με τους κοινωνικούς της συμμάχους.
Τίποτα σχετικό με την κοινωνική πολιτική επανάσταση και τη διαδοχή των κοινωνικών συστημάτων δεν βρίσκεται στα σχολικά σας βιβλία, καταλαβαίνουμε γιατί. Η κοινωνική επανάσταση των εκμεταλλευομένων και καταπιεσμένων είναι απολύτως μισητή από την καπιταλιστική πολιτική εξουσία και τα πολιτικά κόμματα της όπως και αν πλασσάρονται, δεξιά, κεντροδεξιά, κεντροαριστερά, σοσιαλδημοκρατικά, ανανεωτικά και αριστερά. Τα πολιτικά κόμματα δεν καθορίζονται από τα συνθήματά τους αλλά από την πραγματική τους πολιτική. Από τη στιγμή που δεν αμφισβητούν τον καπιταλισμό, οργανώνουν, και το σύστημα εκπαίδευσης όπως τους συμφέρει. Ο καπιταλισμός είναι αρκετά ευρύχωρος, χωράει πολλά: τον φιλελευθερισμό, τη σοσιαλδημοκρατία, τον οπορτουνισμό και ρεφορμισμό, τον φασισμό σε όλες τις εκδοχές του, την ακροδεξιά, ακόμα και πολλές μορφές ρατσισμού, εννοείται και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Χωράει πολλές ιδεολογικές εκδοχές αρκεί να μη αμφισβητούν τον καπιταλισμό, την ιδιοκτησία του κεφαλαίου. Δεν υπάρχει καμία μα καμία ανοχή απέναντι στην κομμουνιστική ιδεολογία και πολιτική, απέναντι στην κοινωνική σοσιαλιστική επανάσταση.
Το ΚΚΕ, η ΟΚΝΕ παλαιότερα, και η ΕΠΟΝ, η ΚΝΕ έχουν ζήσει τα πάντα: βία, καταστολή, παρανομία, πόλεμο, οικονομική κρίση, εξορίες και δολοφονίες, εκτελέσεις, βασανιστήρια. Πότε ξετυλίγεται ολόκληρη η αντικομμουνιστική εκστρατεία, πότε αυτή εναλλάσσεται με την αποσιώπηση ή τη συκοφάντηση και παραποίηση. Ανάμεσα στους βασικούς στόχους είναι η παρεμπόδιση με κάθε μέσο της διάδοσης της θεωρίας του επιστημονικού κομμουνισμού, της προβολής της αναγκαιότητας ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος υπέρ της εργατικής εξουσίας.
“Δεν υπάρχουν πολλών ειδών επαναστάσεις;”
Ακόμα και όταν δεν είναι στην ημερήσια διάταξη η επαναστατική εξέγερση, οι ορκισμένοι εχθροί της αλλά και τα συμβιβαστικά ρεύματα που εμφανίζονται στις γραμμές του κινήματος, χρησιμοποιούν τον όρο επανάσταση, παραποιημένο και διαστρεβλωμένο μόνο και μόνο για να μη διαδοθούν οι πραγματικές επαναστατικές ιδέες.
Εμείς που ανήκουμε σε παλαιότερες και αρκετά παλαιότερες γενιές, στη νεανική μας ηλικία ακούγαμε τους ύμνους για τη βιομηχανική και επιστημονικοτεχνική επανάσταση. Σήμερα ακούμε για την «τεχνολογική», την «ψηφιακή», την «πράσινη» επανάσταση, την επανάσταση της «τεχνιτής νοημοσύνης».
Πλασάρουν στα νιάτα ότι η «ψηφιακή» οικονομία και η τηλεκπαίδευση, τα ρομπότ, τα «έξυπνα» τηλέφωνα, οι «έξυπνες» συσκευές και τα «έξυπνα» σπίτια, τα «έξυπνα» ιμπεριαλιστικά όπλα μπορούν να δώσουν ευκαιρίες, σίγουρες δυνατότητες να ζήσουν καλύτερα. Προσπαθούν να πείσουν ότι ο καπιταλισμός δήθεν εξανθρωπίζεται, ως και μπορεί να εξελιχθεί σε παράδεισο. Πρόκεται για τα παραπλανητικά υποκατάστατα της μοναδικής επί της ουσίας επανάστασης, της σοσιαλιστικής.
Δεν είμαστε εχθροί της τεχνολογίας, του διαδικτύου, της τεχνητής νοημοσύνης, αντίθετα όλα αυτά αποτελούν μέσα και προϋποθέσεις να ζήσουν οι νέες ηλικίες, ο λαός ολόκληρος πολύ καλύτερα. Είναι έργα του ανθρώπινου μυαλού. Ένα παράδειγμα: ανοίγεται ο δρόμος για τη μεγάλη μείωση του καθημερινού εργάσιμου χρόνου, υπέρ του ελεύθερου, μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη κατάργηση κάθε μορφής χειρωνακτικής, μονότονης, εντατικής εργασίας, μπορεί να μειωθούν και να καταργηθούν εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες.
Δυστυχώς το αντίθετο συμβαίνει, αντί να μειώνεται ο εργάσιμος ημερήσιος χρόνος, αντί η ανεργία να γίνεται μηδενική, τα πράγματα σε όλα τα μέτωπα γίνονται χειρότερα. Η αποκαλούμενη τεχνολογική επανάσταση, τα άλματα που έχουν κατακτήσει οι επιστήμες όχι μόνο δεν μείωσαν την αδικία, την ανισότητα, αλλά σήμερα κάθε νέα γενιά ζει δυσκολότερα από την προηγούμενη, διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στις σύγχρονες ανάγκες και τις πραγματικές δυνατότητες που υπάρχουν για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών, για ένα καλύτερο και ειρηνικό αύριο.
Δεν είναι ο ένοχος οι νέες τεχνολογίες αλλά οι καπιταλιστές ιδιοκτήτες τους, το αστικό κράτος και η αστική πολιτική εξουσία. Ο απόλυτος ένοχος είναι ο καπιταλισμός που ένα και μοναδικό σκοπό έχει: το κέρδος, που στηρίζει με κάθε τρόπο και μέσο, ακόμα και με τον αιματηρό ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
“Τι σημαίνει επαναστάτης, επαναστάστρια;”
Οι επαναστάτες και επαναστάτριες δεν γεννιούνται, ακόμα και όταν προέρχονται από οικογένεια επαναστατών, ριζοσπαστών, αγωνιστών. Γίνονται σε μια πορεία. Πολλοί είναι εκείνοι και εκείνες που ψάχνονται χωρίς το οικογενειακό περιβάλλον να τους στηρίζει, ή και μπορεί να τους αποτρέπει. Αναμφισβήτητα κάθε έφηβος, έφηβη, οι νέες ηλικίες γενικά, αρχίζουν να διαμορφώνουν τις πρώτες ριζοσπαστικές σκέψεις τους με κάποια αφορμή, κάποιο στιγμιότυπο, κάποιο γεγονός όχι μόνο μέσα από το σχολείο αλλά και γενικότερα.
Θυμάμαι καλά όταν ήμουν στο μαθητικό γραφείο της νεολαίας της ΕΔΑ, στη συνέχεια της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, την περίοδο δηλαδή 1961-1964, έρχονταν παιδιά και μας ζητούσαν να γίνουν μέλη της νεολαίας, δίνοντας βιογραφικό, που πολλές φορές έγραφε ότι το πρώτο ερέθισμα προς τη δράση ήταν το διάβασμα ενός λογοτεχνικού βιβλίου που αναφέρονταν σε αλύγιστους κομμουνιστές, σε αγώνες για λαϊκά προβλήματα.
Αφύπνιση προκαλούσε η επαφή τους με αγωνιστές και αγωνίστριες της Εθνικής Αντίστασης, του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, σε μια περίοδο που ένα μεγάλο μέρος τους βρισκόταν σε φυλακές και εξορίες. Αφύπνιση προκαλούσε ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Αφύπνιση προκαλούσαν τα τραγούδια του Μίκη, του Λοίζου και του Λεοντή, του Μαρκόπουλου και του τότε Σαββόπουλου, όχι του σημερινού.
Ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου, ο απόηχός του πολλά χρόνια μετά αποτελούσε επίσης ευκαιρία, κίνητρο για τις μικρότερες ηλικίες να μάθουν, να ψάξουν, όπως και οι μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις, ακόμα και άλλα διεθνή γεγονότα, ιδιαίτερα οι πόλεμοι, γίνονταν σπίθα αφύπνισης, να εξελιχθούν σε φωτιά θέλησης και δράσης.
Κάθε νέος και νέα συχνά - πυκνά αισθάνεται ότι βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι που πρέπει να διαλέξει τι πρέπει να πιστέψει και τι πρέπει να απορρίψει. Τα καθημερινά προβλήματα που ζουν οι γονείς τους, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μπορεί και αυτά να γίνουν μια μικρή σπίθα σήμερα και υπάρχουν τέτοια παραδείγματα. Είναι και δική μας ευθύνη να βρεθούμε κοντά τους, ανάμεσά τους, για διάλογο, συζήτηση, κοινή δράση.
Τελικά, επαναστάτης δεν είναι μόνο αυτός που πήρε ή θα πάρει μέρος στην επανάσταση, αλλά όλοι εμείς και αύριο πολλοί περισσότεροι, όλοι εσείς που δεν βολεύεστε, όπως λεει η ΚΝΕ, με λιγότερο ουρανό, εσείς που αμφισβητείτε το καπιταλιστικό σύστημα, αυτό το βάρβαρο εκμεταλλευτικό σύστημα. Επαναστάτες είμαστε εμείς και όλοι εσείς που αρνείστε να υποστηρίξετε τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που είσαστε αλληλέγγυοι με τους δίκαιους πολέμους. Δίκαιος είναι μόνο ο ταξικός πόλεμος κατά της αστικής τάξης, ο πόλεμος κατά της ξενικής κατοχής.
Ναι, υπάρχουν λοιπόν, επαναστάτες
και επαναστάτριες!
Όλοι εμείς και όλοι αυτοί που προσθέτουμε ένα λιθαράκι, μια ψηφίδα στον δρόμο του καθημερινού συλλογικού αγώνα για τα προβλήματα του εργαζόμενου λαού, της νεολαίας και των γυναικών που ανήκουν στην εργατική τάξη και στα φτωχά λαϊκά στρώματα των αυτοαπασχολουμένων, στον αγώνα που κατευθύνεται στη νίκη της εργατικής εξουσίας.
Όλοι εμείς που απορρίπτουμε την κοινωνία της εκμετάλλευσης, θέλουμε να γίνουμε μέρος της εργατικής, λαϊκής, νεανικής μάζας που βλέπει την ανάγκη ο καθημερινός αγώνας να κατευθύνεται στην ανατροπή, στη νέα κοινωνία.
Ο ίδιος καπιταλισμός γέννησε, γεννά και αναπαράγει, από την πρώτη στιγμή της επικράτησής του και σε όλη την πορεία του, τον νεκροθάφτη του, την εργατική τάξη, την σύγχρονη επαναστατική τάξη που ηγείται του αγώνα για την υλοποίηση της πιο μεγάλης επαναστατικής ιδέας, την κατάργηση της ανθρώπινης εκμετάλλευσης, τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.
“Είναι επίκαιρος ο σοσιαλισμός;”
Καταλαβαίνουμε ότι όταν μιλάμε για τον σοσιαλισμό, αρκετά παιδιά αναρωτιώνται γιατί η σοσιαλιστική οικοδόμηση ανακόπηκε και πισωγύρισε σε καπιταλισμό. Πισωγύρισε, ναι, χάθηκε μια μάχη όπως συνήθως λέγεται, μα καθόλου ο πόλεμος. Μέσα στον 21ο αιώνα θα ξεκινήσει ο νέος κύκλος των σοσιαλιστικών επαναστάσεων. Αυτό το προσωρινό πισωγύρισμα που δεν ήταν αναπόφευκτο, φυσιολογικό, δεν αναιρεί την επικαιρότητα του σοσιαλισμού, την επιτακτική αναγκαιότητά του.
Εμείς με σεβασμό στον πρωτοπόρο, ηρωικό, ανιδιοτελή ρόλο του κόμματος σε όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε μια βασανιστική και δύσκολη πορεία, ξαναμελετώντας τη θεωρία μας, ώστε να αναλάβουμε την ευθύνη να δώσουμε απάντηση στην εργατική τάξη, τον λαό της χώρας και τη νεολαία, γιατί έγινε το πισωγύρισμα. Μια βασική απάντηση δώσαμε στο 18ο συνέδριο μας το 2009. Με την ευκαιρία, όσοι δεν έχετε προμηθευτεί αυτήν την έκδοση, να το κάνετε γιατί δίνει σημαντικές απαντήσεις. Βεβαίως, δεν σταματήσαμε, συνεχίζουμε τη μελέτη ώστε να πιάσουμε όλο και περισσότερες πλευρές, βαθύτερα. Τα διδάγματα και τα μαθήματα που πήραμε τα μεταχειριζόμαστε ως όπλο γνώσης άρα και αισιοδοξίας για τη νέα σοσιαλιστική κομμουνιστική αντεπίθεση που θα έλθει στον 21ο αιώνα σε μια σειρά χώρες.
“Πρέπει κάποιος να είναι μέλος της ΚΝΕ ή του ΚΚΕ για να είναι επαναστάτης σήμερα;”
Οι επαναστάτες και επαναστάτριες, κομμουνιστές και κομμουνίστριες φαίνονται, μετριώνται, ξεχωρίζουν, δεν είμαστε αόρατοι, ούτε κρυβόμαστε. Δεν είμαστε επαναστάτες της φράσης, αλλά και της δράσης στους αγώνες της νεολαίας, του εργαζόμενου λαού, παντού όπου ξεπηδά μια σπίθα ή μεγάλη φωτιά αγώνα. Έτσι μας βλέπει και ο ταξικός αντίπαλος. Εμείς έχουμε αποδεχθεί την επαναστατική μας θεωρία και την αναγκαιότητα της πάλης για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος. Είσαι ένας επαναστάτης συνειδητός. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συμβάλλουν στον επαναστατικό αγώνα εκείνοι που ακόμα δεν έχουν πειστεί για τον σοσιαλισμό, ή έχουν δεχθεί και την επιρροή της αντεπανάστασης πριν 30 χρόνια, ή έχουν δεχθεί κάποιες καλλιεργημένες από το σύστημα αντιλήψεις. Όμως, μπορούν να ενταχθούν στις ριζοσπαστικές επαναστατικές δυνάμεις, στον καθημερινό αγώνα, μέσα από τον οποίον ωριμάζουν και συνειδητοποιούν την ανάγκη συνολικής ρήξης με το σύστημα. Εμείς ποτέ δεν λέμε ότι αγωνιστές είναι μόνο τα μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ και επαναστάτες μπορεί να μην είναι μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ αλλά να συμβάλλουν στον επαναστατικό αγώνα.
Αν θέλετε, υπάρχουν επίπεδα στην αγωνιστικότητα και όταν λέω επίπεδα, δεν εννοώ ανώτερα, κατώτερα. Αλλά ο αγώνας και η επαναστατική συνείδηση, είναι μια πορεία που την ξεκινάς από νέος και μέχρι να ολοκληρωθεί η ζωή σου, μαθαίνεις καινούρια πράγματα, διορθώνεσαι, εξελίσσεσαι. Μην ξεχνάμε πως τα στερνά τιμούν τα πρώτα. Μη κρύψουμε το γεγονός πως υπήρχαν κομμουνιστές επαναστάτες που έγιναν αντεπαναστάτες. Το βασικό χαρακτηριστικό ήταν αυτό που λέμε ο μαζικός ηρωισμός και η ανιδιοτέλεια που αναπτύχθηκαν μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ. Δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν και αντίθετα φαινόμενα. Φαινόμενα ηρωισμού και ανιδιοτέλειας υπάρχουν και μέσα στον λαό. Άνθρωποι που είναι έτοιμοι ακόμα και να δώσουν τη ζωή τους για κάποια ριζοσπαστικά ιδανικά, υπάρχουν.
Αυτό που ξεχωρίζει το ΚΚΕ, είναι ο μαζικός ηρωισμός. Και ο ηρωισμός δεν αφορούσε τα στελέχη του Κόμματος. Απλώς τα στελέχη του Κόμματος εκ των πραγμάτων γίνονται πιο γνωστά. Ο Μπελογιάννης, ο Πλουμπίδης, η Ηλέκτρα Απόστόλου και πολλοί άλλοι. Απίστευτο ηρωισμό έδειξαν 15 χρονών παιδιά που δεν ξέρανε μαρξισμό – λενινισμό, αλλά τραβήχτηκαν στον αγώνα μέσα από το Κόμμα. Αυτό που ξεχωρίζει, λοιπόν, είναι ότι καλλιεργούνται τέτοια χαρακτηριστικά μέσα από συλλογικές διαδικασίες. Επομένως, αυτό που υπάρχει στον λαό, το αγωνιστικό πνεύμα, η διάθεση, η προσφορά σε κρίσιμες στιγμές, μέσα στο Κομμουνιστικό Κόμμα αποκτά μια πιο ολοκληρωμένη έκφραση ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική. Ξεκαθαρίζουμε λοιπόν, ότι δεν εντάσσουμε στις επαναστατικές δυνάμεις μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα αλλά και εκείνες τις δυνάμεις που σε συνθήκες επαναστατικές μάλιστα, θα ενταχθούν και θα συμβάλλουν στην επανάσταση. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ είναι οργανωμένη πρωτοπορία. Σημασία έχει αυτή η πρωτοπορία να συνδέεται με τις μάζες, να συμβάλλει στην ανάδειξη του λαϊκού παράγοντα, γιατί δεν είναι αυτοσκοπός να είσαι πρωτοπορία. Πρωτοπορία με βάση τη δυνατότητα να πάρει ο λαός την υπόθεση στα χέρια του, εκεί κρίνεσαι. Όχι πρωτοπορία για τον εαυτό της. Αυτό είναι σέχτα και εμείς σέχτα δεν είμαστε.
“Τι κάνουμε, λοιπόν, σήμερα, πώς κινούμαστε;”
Μπαίνουμε μπροστά και βαθιά στους καθημερινούς αγώνες, για να ασκηθεί η μέγιστη δυνατή πίεση, κάτι να κερδηθεί, κάτι να εμποδιστεί. Δεν υπάρχει νεανικό πρόβλημα, πρόβλημα του μαθητή και της μαθήτριας που να μας είναι ξένο. Να επιφέρουμε ρήγματα στη σταθερότητα του σάπιου πολιτικού συστήματος, να αποκτήσει μεγαλύτερο εύρος η ταξική πολιτική συνείδηση, κατά του καπιταλισμού, κατά των μονοπωλίων.
Ένα πράγμα δεν πρέπει να ξεχνούν οι επαναστάτες, οι ριζοσπάστες, οι αγωνιστές και αγωνίστριες: ότι στον καπιταλισμό τα όποια κέρδη από τον αγώνα δεν θα είναι καθολικά, δεν θα είναι αντίστοιχα με τα αιτήματα. Αν μάλιστα οι όποιες μικρότερες ή σχετικά μεγαλύτερες επιτυχίες οδηγούν σε επανάπαυση, ότι κάτι κερδήθηκε, τότε σύντομα θα ανατραπούν, θα χάσουν την όποια δυναμική τους. Ένα μεγάλο μέρος κατακτήσεων μετά τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο έχει αναιρεθεί.
Οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, οι ριζοσπάστες και ανυπότακτοι αγωνιστές και αγωνίστριες - χωρίς να υποτιμούμε την καθημερινή πίεση πάνω στις εκάστοτε κυβερνήσεις, και τα άλλα αστικά κόμματα- πρέπει να φροντίζουμε ο αγώνας να βάζει ορίζοντες παραπέρα, να ανεβάζει την ωριμότητα, την ετοιμότητα και ικανότητα για τη συνεχή κλιμακωμένη αντεπίθεση, την επαναστατική ανατροπή όταν δημιουργηθούν κατάλληλες συνθήκες, δηλαδή συνθήκες επαναστατικής κατάστασης.
“Γιατί χρειάζονται οι κομμουνιστικές ιδέες στον αγώνα τον μαθητών;”
Οι κομμουνιστικές ιδέες, ανεβάζουν την αγωνιστικότητα, την αντοχή σε στροφές, καμπές. Κάτι που βέβαια είχαν προβλέψει οι θεωρητικοί γίγαντες Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, ότι οι ιδέες γίνονται υλική δύναμη. Να κάποιες αποδείξεις. Πριν μερικά χρόνια το μαθητικό κίνημα βρισκόταν σε μια πολύ υποτονική κατάσταση, έμοιαζε να έχει μονιμοποιηθεί μια εκφυλιστική κατάσταση στα μαθητικά συμβούλια. Χωρίς να υποστηρίζουμε ότι σήμερα τα πράγματα είναι όπως χρειάζεται, είναι φανερό ότι υπάρχει μια καλύτερη κατάσταση, σε ένα μεγαλύτερο, σε σύγκριση με το παρελθόν, αριθμό σχολείων, και αυτό δεν είναι καθόλου άσχετο και με τον ρόλο του Κόμματος και της ΚΝΕ όπως και κομμουνιστών εκπαιδευτικών που ανέβασαν τη δράση αλλά και τη διαπάλη στο επίπεδο των ιδεών, σε περισσότερες σχολικές μονάδες και περιοχές. Η όποια πρόοδος εμφανίστηκε βρήκε την αντανάκλασή της και στις φοιτητικές εκλογές στα ΑΕΙ όπου η Πανσπουδαστική, η φοιτητική παράταξη που στηρίζει η ΚΝΕ, βγήκε πρώτη δύναμη.
Ακόμα πιο σημαντικό είναι η ανάπτυξη της δράσης των μαθητών της επαγγελματικής εκπαίδευσης, η ορμή που απέκτησε το μαθητικό κίνημα όταν συνέβη το προδιαγεγραμμένο έγκλημα στα Τέμπη, στιγμές που έχουν την αξία τους και θα επανέλθουν στην πορεία, καθώς σήμερα έχει αυξηθεί η μάζα των μαθητών που παρακολουθεί τα γεγονότα και δεν τα αφήνει τα περάσουν απαρατήρητα γι΄αυτήν.
“Πώς γίνεται να μιλάμε σήμερα για επανάσταση που δεν ξεκουνιέται εύκολα ο κόσμος;”
Να σας πω, όταν ήμουν έφηβη, επειδή μάθαινα και ζούσα σε ένα περιβάλλον με συντρόφους από την Εθνική Αντίσταση, είχα την εντύπωση ότι μόλις κηρύχθηκε ο πόλεμος στην Ελλάδα ο ελληνικός λαός ξεσηκώθηκε, νίκησε τους Ιταλούς, δυσκολεύτηκε να αποτρέψει την είσοδο των Γερμανών και στην πορεία νίκησε και τους Γερμανούς. Δεν ήταν τα πράγματα έτσι. Δηλαδή, δεν υπάρχει κάποιο κουμπί που πατάς και ο κόσμος ξεσηκώνεται. Μάλιστα, μου λέγανε πως το 1940-1941 έβλεπε κανείς φόβο, αυταπάτες, μια προσπάθεια για το ποιος θα επιβιώσει. Χρειάστηκε κάποιος χρόνος να οργανωθεί το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, να οργανωθούν οι κομμουνιστές που ήταν στην εξορία και στα στρατόπεδα, να αποδράσουν όσοι μπόρεσαν για να οργανωθεί η αντίσταση. Ο λαός, λοιπόν, έχει τη δύναμη, αλλά για να εκφραστεί αυτή η δύναμη, χρειάζεται μια δυνατή πρωτοπορία, χρειάζεται δουλειά.
Να μην υποτιμούμε τη «δουλειά του μυρμηγκιού». Καταρχάς, τα τελευταία χρόνια έχουμε μια άνοδο των κινητοποιήσεων, εργατικών – λαϊκών, όχι αυτό που απαιτούν οι ανάγκες, αλλά υπάρχει άνοδος. Πολλές φορές γίνονται και με διαλείμματα, όταν δεν υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα. Μην υποτιμούμε, λοιπόν, τη δουλειά που γίνεται σήμερα, που πέρα από την οργάνωση των κινητοποιήσεων κλπ, γίνεται η δουλειά της σποράς. Σπέρνουμε τον «κομμουνιστικό σπόρο» να το πω έτσι, στις γειτονιές, στους χώρους δουλειάς, μόρφωσης, παντού. Πάρτε τώρα το Φεστιβάλ. Δεν είναι μια δουλειά που αφήνει κάτι; Πολλές φορές, συσσωρεύονται δυνάμεις «υπόγειες» που την κατάλληλη στιγμή θα εκδηλωθούν.
Υπάρχει ο καθημερινός αγώνας. Καμιά φορά αυτή η καθημερινή δουλειά μας δημιουργεί την αίσθηση ρουτίνας, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει μια άμεση αποτελεσματικότητα. Για παράδειγμα να ξεκινήσουμε μια μέρα, να μοιράσουμε προκήρυξη, να μαζέψουμε κόσμο για τη συγκέντρωση και λοιπά, είναι μια επαναλαμβανόμενη δουλειά. Αλλά συσσωρεύονται δυνατότητες για να έχουμε αποτελέσματα. Έτσι είναι, γιατι δρούμε σε ένα απόλυτα εχθρικό περιβάλλον και με μια παγκόσμια υποχώρηση του κινήματος.
Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι αυτήν την καθημερινή δουλειά να μην τη δούμε σαν ρουτίνα. Μπορεί να έχει τέτοια καμιά φορά, να την κάνουμε όμως πιο ενδιαφέρουσα. Κάποιες φορές, δεν παλεύουμε το περιεχόμενο, τη μορφή, να τα αναπτύξουμε, να κάνουμε κάτι επί της ουσίας καινούριο, όχι «φιγούρα» που δήθεν είναι καινούριο. Να δούμε αυτήν τη δουλειά όπως είναι, τον επαναστατικό της χαρακτήρα, με την έννοια ότι προετοιμάζει δυνάμεις για να δυναμώσει η ταξική πάλη, να μπουν νέες μάζες στον αγώνα και τελικά να γίνει η ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος. Έχει επαναστατικό χαρακτήρα η δουλειά μας, που δεν φαίνεται. Γιατί ταυτίζουμε την επανάσταση με έναν ξεσηκωμό, με μια εξέγερση. Άρα, λοιπόν, αυτή η καθημερινή δουλειά που έχει τις δυσκολίες, που καμιά φορά δεν φέρνει άμεσα αποτελέσματα, καμιά φορά μας κουράζει, να δούμε το νόημά της στην πάλη για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό. Πάρτε τη δική μου γενιά, ζήσαμε επανάσταση; Δυστυχώς, ζήσαμε την αντεπανάσταση. Αυτό σημαίνει ότι η δουλειά μας δεν συμβάλλει στον επαναστατικό αγώνα; Συμβάλλει. Γι’ αυτό λέμε, επαναστάτες δεν είναι μόνο αυτοί που έζησαν ή παίρνουν μέρος σε μια επανάσταση. Είμαστε όλοι εμείς που κάνουμε μια συνέλευση, την αφισοκόλληση, ένα συλλαλητήριο κλπ.
Να προσέξουμε, κλείνοντας, πως η ρουτίνα είναι ο μεγαλύτερος εχθρός στη δουλειά μας. Ας το σκεφτούμε αυτό. Ένας παράγοντας που βοηθάει, είναι η μελέτη και η αφομοίωση της θεωρίας μας, που θέλει πολύ χρόνο. Η θεωρία έχει υλική δύναμη και την κατακτάς με τον χρόνο και στα 20, και στα 40, και στα 50. Και εγώ έμαθα σήμερα πράγματα που δεν ήξερα από τους προηγούμενους ομιλητές. Η γνώση σε βοηθάει να αποκτάς και αντοχή και να εξηγείς τις δυσκολίες και τις προσωρινές υποχωρήσεις αλλά και να δείς τις ανεπάρκειές σου. Επαναστατική θεωρία και επαναστατική πράξη πάνε μαζί. Χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατική πράξη. Και επαναστατική πράξη είναι και αυτό που κάνουμε σήμερα εδώ. Άρα να αναβαθμίσουμε τη δουλειά μας, σε μορφή και περιεχόμενο, όχι για να γίνουμε δήθεν μοντέρνοι, αλλά να βαθαίνουμε στο περιεχόμενο, να βελτιώνουμε τη μορφή καταπολεμώντας τη ρουτίνα και συμβάλλοντας να κάνουμε βήματα μπροστά.
“Γιατί η ΚΝΕ μιλάει για καλλιέργεια δημιουργικής κριτικής σκέψης;”
Ο δρόμος ριζοσπαστικοποίησης της συνείδησης, έχει στενή σχέση και με την ανάπτυξη της δημιουργικής κριτικής σκέψης, πάνω στη γνωστική διαδικασία που ασκείται στο σχολείο. Όσο μεγάλα λόγια και να ακούμε για την «κοινωνία της γνώσης» και λοιπά, ο καπιταλισμός δεν θέλει ούτε μπορεί να αναπτύξει το σύνολο των απαραίτητων ικανοτήτων των εργαζομένων. Ενώ η επιστήμη οφείλει να στηρίζεται σε επιστημονικές μεθοδολογικές αρχές, αυτή ξεστρατίζει σε πολλά αντικείμενα της σε μη επιστημονικές μεθόδους, και τελικά παράγει όχι μόνο τυποποιημένες και μη ολοκληρωμένες γνώσεις, αλλά και λαθεμένη μεθοδολογία σκέψης.
Η μάθηση στην καπιταλιστική αντίληψη δεν ταυτίζεται με την αναγκαία, ολόπλευρη γενική γνώση, αφορά στην περιορισμένη, ληξιπρόθεσμη εξειδίκευση ώστε το εργατικό δυναμικό να ψάχνει συνεχώς δουλειά, και μάλιστα να θεωρείται αυτό καινοτομία. Ενώ στο δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα το καπιταλιστικό σύστημα είχε ανάγκη από περισσότερους πτυχιούχους πανεπιστημίων, τώρα με όπλο τα νέα μέσα τεχνολογίας που έχει στην ιδιοκτησία της, αναζητεί όλο και λιγότερους πτυχιούχους και περισσότερους εργαζόμενους σε μονότονες, εκτελεστικές δουλειές. Παράλληλα, ο ελεύθερος χρόνος σχεδόν μηδενίζεται, καθώς ο εργάσιμος χρόνος γίνεται λάστιχο, ως και 11 ή 13 ώρες τη μέρα, μαζί με την κατάργηση των υπερωριών ενώ σήμερα είναι απολύτως εφικτό το 7ωρο για 5 μέρες εργασίας, 35 ώρες εργασίας τη βδομάδα.
Ενισχύεται η τάση να γίνονται οι γνώσεις όλο και πιο αποσπασματικές και ασύνδετες μεταξύ τους. Τα παιδιά δεν εκπαιδεύονται με την επιστημονική εξήγηση της κίνησης της κοινωνίας και της φύσης. Παίρνουν προβάδισμα οι λεγόμενες χρηστικές πληροφορίες, που σε πολλές περιπτώσεις είναι ψεύτικες και παραπλανητικές.
Εμεις σήμερα μιλάμε για τον σύγχρονο λειτουργικό αναλφαβητισμό που δεν έχει σχέση με τον αναλφαβητισμό των αρχών του 20ου αιώνα. Λειτουργικός αναλφαβητισμός σημαίνει φτώχεμα γνώσεων, έλλειψη και δυσκολία απόκτησης ικανοτήτων ώστε να προσεγγίζονται σήμερα σύνθετες γνώσεις και να αφομοιώνεται η σωστή μεθοδολογία. Κι όλα αυτά ενώ υπάρχουν δυνατότητες για την απόκτηση γνώσεων σε μικρότερη ηλικία σε σχέση με το παρελθόν. Ακόμα και αυτή τη διαδικασία τη στρεβλώνει ο καπιταλισμός.
Τωρα αποκτά προβάδισμα η σημασία του «ψηφιακού» σχολείου, και το «ψηφιακό» φροντιστήριο κατ΄αρχήν στην περιφέρεια που σκόπιμα χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα του σχολείου δίνοντας αποσπασματικές γνώσεις, με στόχο και την ταξική κατηγοριοποίηση των σχολείων, μέσα από συνενώσεις και συγχωνεύσεις.
Μέσα στις αίθουσες κακοσυντηρημένων και προβληματικών κτιρίων, θα υπάρχει ο ψηφιακός διαδραστικός πίνακας, όπου οι μαθητές αντί για δάσκαλο θα έχουν την εικόνα του στις οθόνες τους.
Πόσο δίκιο έχει το ΚΚΕ και η ΚΝΕ που έχει υπογραμμίσει ότι τα τεχνολογικά και επιστημονικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας μετατρέπονται και υποβιβάζονται σε αντιλαϊκά εργαλεία! Αυτά τα εργαλεία χρησιμοποιούνται για να διαμορφωθεί μια υποτακτική στο σύστημα εφηβική και νεανική προσωπικότητα.
Για το Κόμμα μας πραγματικά σύγχρονο λοιπόν είναι εκείνο που, με βάση τη συλλογική πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, εξυψώνει τον μαθητή και τη μαθήτρια γνωστικά, πνευματικά, πολιτιστικά, αισθητικά.
“Τι εννοούμε με τον «ατομικό δικαιωματισμό» και γιατί είναι πρόβλημα;”
Ο καπιταλισμός με τη βοήθεια όλων των κυβερνήσεων του, ανεξάρτητα τι πρόσημο έχει η κάθε μια, κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να υποτάξει τη συνείδηση, την προσωπικότητα του νέου ανθρώπου, ξεκινώντας από τη νηπιακή και εφηβική ηλικία. Η υποταγή του πνεύματος οδηγεί και στην υποταγή, εμπορευματοποίηση του σώματος. Αρκεί να σβηστεί από τη συνείδηση ότι κάθε άνθρωπος ανήκει σε τάξη, σε φύλο κλπ. Προβάλλει το απομονωμένο, ξεκομμένο άτομο, που τάχα διαμορφώνει άποψη από μόνο του για τα πάντα.
Υπέρτατο αγαθό και δικαίωμα είναι η δήθεν ατομική επιλογή και επιθυμία. Και ακόμα χειρότερα, η σύγχρονη αστική αντίληψη προβάλλει την ιδέα ότι δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια και αν υπάρχει δεν έχει τόση σημασία, αξία έχει αυτό που το άτομο πιστεύει ως αλήθεια.
Προβάλλεται ακόμα ως κριτήριο ατομικής ελευθερίας ακόμα και η χρήση ναρκωτικών ουσιών. Ατομική δήθεν ελεύθερη επιλογή είναι η πορνεία, δηλαδή η εμπορευματοποίηση του έρωτα και του σώματος.
Η προβολή της ατομικής ελευθερίας χρησιμοποιείται για έναν πολύ βασικό σκοπό, να θεωρείται ότι όταν ένας νέος δεν καταφέρνει κάτι, αυτό είναι αποτέλεσμα, αποκλειστικά και μόνο της ατομικής του ευθύνης ή της ανευθυνότητας. Δεν έχει, δήθεν, καμία ευθύνη η ταξική καπιταλιστική κοινωνία.
Τάχα είναι θέμα ατομικού δικαιώματος να δουλεύουν οι εργαζόμενοι όλες τις μέρες και την Κυριακή, ήλιο με ήλιο. Ελευθερία είναι δήθεν να πουλάς την εργατική σου δύναμη ως εμπόρευμα, να είσαι ή να μην είσαι άνεργος, να δουλεύει ο συνταξιούχος παππούς ή γιαγιά.
Οι ατομικές ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα δεν εξασφαλίζονται σε συνθήκες ταξικής ανισότητας, παρά μόνο σε συνθήκες της αταξικής κοινωνίας.
Εμείς βάζοντας στην πρώτη γραμμή τα συλλογικά κοινωνικά δικαιώματα δεν νιώθουμε ούτε ίχνος υποτίμησης σε αυτό που λέγεται ατομικότητα, ατομική προσωπικότητα, ατομική διάθεση, κλίση, προτίμηση.
Η κοινωνική ισότητα δεν σημαίνει ισοπεδωμένη ατομική προσωπικότητα. Σημαίνει ικανότητα συνειδητής ατομικής επιλογής σε συνθήκες που κατοχυρώνονται τα συλλογικά κοινωνικά δικαίωματα, σε συνθήκες κοινωνικής ισότητας. Για εμάς, η ατομική διεκδίκηση έξω από τον οργανωμένο ταξικό, νεολαιίστικο αγώνα, ιδιαίτερα σε αντιπαράθεση με αυτόν, είναι μάταιη και ουτοπική. Για τον καπιταλισμό, σεβαστός είναι ο εγωιστικός ατομισμός. Κολακεύει υποκριτικά την ατομική προσωπικότητα όταν αυτή ευθυγραμμίζεται με την ταξική εκμετάλλευση και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Θεωρεί ένοχους τους πολιτικούς πρόσφυγες, του μετανάστες λόγω πολέμου και φτώχειας. Φορτώνει την ευθύνη του πολέμου στον παλαιστινιακό λαό και καλεί σε στήριξη των συμφερόντων του κράτους εγκληματία του Ισραήλ ,που εδώ και δεκάδες χρόνια κατέχει παλαιστινιακά εδάφη, αρνείται την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Εννοείται, βέβαια, ότι το πρόβλημα δεν βρίσκεται μόνο σε ένα κράτος, το Ισραήλ. Αυτός ο βρώμικος και αιματηρός πολεμος με θύματα αμάχους και παιδιά, δεκάδες χιλιάδες, δεν είναι μόνο ισραηλινός πόλεμος. Είναι πόλεμος των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στο πλευρό του Ισραήλ, στον οποίο μαζί με άλλους, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει και η Ελλάδα ως στρατιωτική επιθετική βάση κατά του παλαιστινιακού λαού.
Εμείς παλεύουμε για τα συλλογικά δικαιώματα, με κεντρικό ζήτημα την κοινωνική απελευθέρωση από την καπιταλιστική ιδιοκτησία και εξουσία στον δρόμο της αντεπίθεσης, της επαναστατικής ανατροπής. Εμείς θεωρούμε πρωταγωνιστή στον αγώνα αυτόν την εργατική τάξη, τους κοινωνικούς της συμμάχους, βιοπαλαιστές αυτοαπασχολούμενους στη πόλη και στην ύπαιθρο, το γυναικείο, και το νεολαιίστικο κίνημα.
Η πραγματική ιστορία της ανθρωπότητας θα ξεκινήσει με την παγκόσμια νίκη του κομμουνισμού, τότε θα υπάρξει μια πραγματικά νέα ιστορική εποχή. Πρόκειται για αναγκαιότητα και δυνατότητα, πάνε μαζί. Η επικαιρότητα του σοσιαλισμού συνεπάγεται και την αναγκαιότητα της σοσιαλιστικής επανάστασης που αποτελεί την κορυφαία φάση της κοινωνικής και πολιτικής σύγκρουσης που αναπτύσσεται μέσα στους ίδιους τους κόλπους του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτό το σύστημα εδώ και πολλά χρόνια έχει γίνει πια ξεπερασμένο. Άρα απαιτείται συνολική ανατροπή του στις κατάλληλες συνθήκες, δηλαδή επαναστατικής κατάστασης.